10. Sınıf Tarih Konu Anlatımı
1. Ünite: Orta Çağ’da Avrupa
1.1. Orta Çağ’a Giriş
Orta Çağ, MÖ 476 yılında Roma İmparatorluğu’nun yıkılması ile başlayan ve 1453 yılında İstanbul’un Fethi ile sona eren yaklaşık 1000 yıllık bir dönemdir. Bu dönem, Avrupa’nın siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan önemli değişimler yaşadığı bir dönem olmuştur.
Orta Çağ’ın Başlangıcı
Orta Çağ’ın başlangıcı olarak kabul edilen MÖ 476 yılında Roma İmparatorluğu’nun yıkılması, Avrupa’da büyük bir siyasi boşluk yaratmıştır. Bu boşluk, Roma İmparatorluğu’nun topraklarında kurulan barbar krallıklar tarafından doldurulmaya çalışılmıştır. Barbar krallıklar, Roma İmparatorluğu’nun hukuk, eğitim ve kültür gibi kurumlarını yıkarak Avrupa’da yeni bir düzen kurmaya çalışmışlardır.
Orta Çağ’ın Sınıflandırılması
Orta Çağ, genellikle üç döneme ayrılarak incelenir:
- Erken Orta Çağ (5. – 10. yüzyıllar): Bu dönemde Avrupa, barbar krallıkların egemenliğindedir. Bu dönemde Avrupa’da siyasi, sosyal ve ekonomik düzen büyük ölçüde bozulmuştur.
- Orta Çağ’ın Ortanca Dönemi (10. – 13. yüzyıllar): Bu dönemde Avrupa’da feodal düzen yaygınlaşmaya başlamıştır. Feodal düzende, topraklar kral tarafından vasallara verilmiştir. Vasalların, krala bağlılık yemini etmesi ve kralın emrinde askerlik yapması gerekiyordu.
- Orta Çağ’ın Sonu (14. – 15. yüzyıllar): Bu dönemde Avrupa’da Rönesans ve Reform hareketleri başlamıştır. Rönesans, Antik Yunan ve Roma’nın kültürel mirasını yeniden keşfetme hareketidir. Reform, Katolik Kilisesi’nin reformu için yapılan harekettir.
Orta Çağ’ın Özellikleri
Orta Çağ, Avrupa’nın siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan önemli değişimler yaşadığı bir dönem olmuştur. Bu döneme ait bazı önemli özellikler şunlardır:
- Feodal düzenin yaygınlaşması: Orta Çağ’ın Ortanca Dönemi’nde Avrupa’da feodal düzen yaygınlaşmaya başlamıştır. Feodal düzende, topraklar kral tarafından vasallara verilmiştir. Vasalların, krala bağlılık yemini etmesi ve kralın emrinde askerlik yapması gerekiyordu.
- Rönesans ve Reform hareketlerinin başlaması: Orta Çağ’ın Sonu’nda Avrupa’da Rönesans ve Reform hareketleri başlamıştır. Rönesans, Antik Yunan ve Roma’nın kültürel mirasını yeniden keşfetme hareketidir. Reform, Katolik Kilisesi’nin reformu için yapılan harekettir.
- Coğrafi Keşifler: 15. yüzyılda başlayan Coğrafi Keşifler, Avrupa’nın dünyayı yeniden keşfetmesini sağlamıştır. Bu keşifler, Avrupa’nın ekonomik ve siyasi gücünü artırmıştır.
Orta Çağ’ın Sonuçları
Orta Çağ, Avrupa’nın siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan önemli değişimler yaşadığı bir dönem olmuştur. Bu döneme ait bazı önemli sonuçlar şunlardır:
- Feodal düzenin yıkılması: Orta Çağ’ın sonlarında feodal düzen yıkılmaya başlamıştır. Bu durum, Avrupa’da merkezi krallıkların güçlenmesine yol açmıştır.
- Rönesans ve Reform hareketlerinin etkisi: Rönesans ve Reform hareketleri, Avrupa’da yeni bir düşünce ve kültür döneminin başlamasına yol açmıştır.
- Coğrafi Keşifler’in etkisi: Coğrafi Keşifler, Avrupa’nın dünyayı yeniden keşfetmesini sağlamıştır. Bu keşifler, Avrupa’nın ekonomik ve siyasi gücünü artırmıştır.
2. Ünite: Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu
2.1. Anadolu’nun Türkleşmesi
Anadolu, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Anadolu’nun Türkleşmesi süreci, 10. yüzyılda Selçukluların Anadolu’ya gelmesiyle başlamıştır. Selçuklular, kısa sürede Anadolu’nun büyük bir kısmını ele geçirerek Anadolu’da Türk hakimiyetini sağlamışlardır.
Anadolu’nun Türkleşmesinde Etkili Olan Faktörler
Anadolu’nun Türkleşmesinde etkili olan bazı faktörler şunlardır:
- **Türklerin Anadolu’ya göç etmesi