11. Sınıf Biyoloji Özet
Sistemler
Sinir Sistemi
Sinir sistemi, organizmaların çevreleriyle etkileşimlerini düzenleyen ve koordine eden sistemdir. Sinir sistemi, uyarıları alarak, bunları yorumlayarak ve uygun yanıtlar vererek organizmaların hayatta kalmasını sağlar.
Sinir sistemi, merkezi sinir sistemi ve çevresel sinir sistemi olmak üzere iki ana bölüme ayrılır.
Merkezi Sinir Sistemi
Merkezi sinir sistemi, beyin ve omurilikten oluşur. Beyin, sinir sisteminin en büyük ve en önemli organıdır. Beyin, duyusal organlardan gelen uyarıları alır, bunları yorumlar ve motor organlara yanıtlar gönderir. Omurilik ise beyinden gelen uyarıları vücuda iletir ve vücuttan gelen uyarıları beyne iletir.
Çevresel Sinir Sistemi
Çevresel sinir sistemi, merkez sinir sistemi dışında kalan tüm sinirlerden oluşur. Çevresel sinir sistemi, duyusal sinirler, motor sinirler ve otonom sinirler olmak üzere üçe ayrılır.
Duyusal Sinirler
Duyusal sinirler, çevreden gelen uyarıları merkezi sinir sistemine iletir. Duyusal sinirler, bedenin çeşitli bölgelerinden gelen dokunma, ağrı, sıcaklık, basınç, tat, koku ve görme gibi duyusal uyarıları merkezi sinir sistemine iletir.
Motor Sinirler
Motor sinirler, merkezi sinir sisteminden gelen uyarıları vücuda iletir. Motor sinirler, iskelet kaslarını hareket ettirmek, iç organları çalıştırmak ve bezleri uyarmak gibi görevleri yerine getirir.
Otonom Sinirler
Otonom sinirler, istemsiz olarak çalışan organ ve sistemleri kontrol eder. Otonom sinirler, sempatik sinir sistemi ve parasempatik sinir sistemi olmak üzere iki ana bölüme ayrılır.
Sempatik Sinir Sistemi
Sempatik sinir sistemi, vücudun tehlike anında gösterdiği tepkileri kontrol eder. Sempatik sinir sistemi, kalp atış hızını artırır, kan basıncını yükseltir, solunum hızını artırır ve terlemeyi artırır.
Parasempatik Sinir Sistemi
Parasempatik sinir sistemi, vücudun dinlenme ve sindirim gibi normal işlevlerini kontrol eder. Parasempatik sinir sistemi, kalp atış hızını düşürür, kan basıncını düşürür, solunum hızını düşürür ve terlemeyi azaltır.
Endokrin Sistem
Endokrin sistem, hormonlar adı verilen kimyasal maddeler yoluyla vücudu kontrol eden sistemdir. Hormonlar, vücuttaki çeşitli organ ve sistemlerin işlevlerini düzenler.
Endokrin sistem, hormon üreten bezlerden oluşur. Hormon üreten bezler, beyin, hipofiz bezi, tiroid bezi, paratiroid bezleri, böbrek üstü bezleri, pankreas, testisler ve yumurtalıklardır.
Hormonlar
Hormonlar, vücuttaki çeşitli işlevleri düzenleyen kimyasal maddelerdir. Hormonlar, kan dolaşımına salınır ve vücudun çeşitli organlarına ulaşır. Hormonlar, hedef organlarına ulaştığında, hücrelerdeki reseptörlere bağlanarak hücrelerin işlevlerini düzenler.
Hormonlar, vücuttaki çeşitli işlevleri düzenler. Örneğin, büyüme hormonu, büyümeyi ve gelişmeyi düzenler. T3 ve T4 hormonları, metabolizmayı düzenler. İnsülin hormonu, kan şekerini düzenler. Estrojen ve progesteron hormonları, üremeyi düzenler.
Duyu Organları
Duyu organları, çevreden gelen uyarıları alarak bunları merkezi sinir sistemine iletir. Duyu organları, görme, işitme, tat, koku ve dokunma duyularını sağlar.
Görme Organı
Görme organı, gözdür. Göz, ışık enerjisini elektrik sinyallerine dönüştürerek görmeyi sağlar.
İşitme Organı
İşitme organı, kulaktır. Kulak, ses dalgalarını elektrik sinyallerine dönüştürerek işitmeyi sağlar.
Tat Organı
Tat organı, dildir. Dildeki tat tomurcukları, tat maddelerini algılayarak tat duyusunu sağlar.
Koku Organı
Koku organı, burundur. Burundaki koku alma reseptörleri, koku maddelerini algılayarak koku duyusunu sağlar.
**Dokunma