11. Sınıf Felsefe 1. Ünite Özet
Ünite Adı: MÖ 6. Yüzyıl-MS 2. Yüzyıl Felsefesi
Ünitenin Amacı: Öğrencilerin, Antik Yunan felsefesinin temel kavramlarını ve düşünürlerini tanıyarak, felsefenin doğuşunu ve gelişimini anlamalarını sağlamaktır.
Ünitenin Kapsamı:
- Felsefenin doğuşu ve gelişimi
- İyonya felsefesinin temel kavramları ve düşünürleri
- Sofizm
- Platon felsefesi
- Aristotales felsefesi
Felsefenin Doğuşu ve Gelişimi
Felsefe, insanlığın varoluşundan beri var olan bir düşünce biçimidir. Ancak, felsefe olarak adlandırılan ilk çalışmalar MÖ 6. yüzyılda Antik Yunan’da başlamıştır. Bu dönemde, Thales, Anaksimandros, Anaksimenes gibi filozoflar, evrenin oluşumu ve işleyişi hakkında sorular sormaya başlamış ve bu sorulara akıl yürüterek yanıtlar aramışlardır.
Felsefenin doğuşunda etkili olan bazı faktörler şunlardır:
- Doğa bilimlerinin gelişmesi: MÖ 6. yüzyılda, doğa bilimleri alanında önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bu gelişmeler, filozofların evrenin oluşumu ve işleyişi hakkında daha derinlemesine düşünmelerine olanak sağlamıştır.
- Demokratik yönetimlerin yaygınlaşması: MÖ 6. yüzyılda, Antik Yunan’da demokratik yönetimler yaygınlaşmıştır. Bu durum, insanların özgürce düşünmelerine ve eleştirel bir bakış açısına sahip olmalarına yol açmıştır.
- Yazı ve matematiğin gelişmesi: MÖ 6. yüzyılda, yazı ve matematiğin gelişmesi, filozofların düşüncelerini daha kolay ifade etmelerine ve aktarmalarına olanak sağlamıştır.
İyonya Felsefesi
İyonya felsefesi, MÖ 6. yüzyılda Antik Yunan’ın İyonya bölgesinde ortaya çıkan bir felsefe akımıdır. İyonya filozofları, evrenin oluşumu ve işleyişi hakkında sorular sormaya başlamış ve bu sorulara akıl yürüterek yanıtlar aramışlardır.
İyonya felsefesinin temel kavramları şunlardır:
- Arkhe: Evrenin ilk nedenidir. İyonya filozofları, evrenin oluşumunu açıklamak için arkhe’yi kullanmışlardır.
- Doğa: İyonya filozofları, evrenin doğadan oluştuğunu savunmuşlardır.
İyonya felsefesinin temel düşünürleri şunlardır:
- Thales: Thales, arkhe’nin su olduğunu savunmuştur.
- Anaksimandros: Anaksimandros, arkhe’nin apeiron (sonsuz, sınırsız) olduğunu savunmuştur.
- Anaksimenes: Anaksimenes, arkhe’nin hava olduğunu savunmuştur.
Sofizm
Sofizm, MÖ 5. yüzyılda Antik Yunan’da ortaya çıkan bir düşünce akımıdır. Sofist filozoflar, bilginin doğasını, doğruyu ve yanlışı, ahlaki değerleri ve siyaseti sorgulamışlardır.
Sofizm, felsefenin gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Sofist filozoflar, insanların sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmişlerdir. Ayrıca, bilginin göreceli olduğunu ve doğrunun tek bir olmadığını savunarak, felsefenin temel kavramlarını tartışmaya açmışlardır.
Sofizmin temel temsilcileri şunlardır:
- Protagoras: Protagoras, “İnsan her şeyin ölçüsüdür.” sözleriyle ünlüdür. Bu söz, bilginin göreceli olduğunu ve doğrunun tek bir olmadığını savunur.
- Gorgias: Gorgias, “Hiçbir şey yoktur.” ve “Eğer bir şey varsa, bilinemez.” sözleriyle ünlüdür. Bu sözler, bilginin olanaksız olduğunu ve doğrunun bilinemeyeceğini savunur.
- Hippias: Hippias, çok yönlü bir bilgin olarak bilinir. Felsefe, retorik, matematik, astronomi, müzik gibi birçok alanda bilgi sahibiydi.
Platon Felsefesi
Platon, MÖ 4. yüzyılda Antik Yunan’da yaşamış bir filozoftur. Platon, felsefe tarihinde en önemli düşünürlerden biri olarak kabul edilir.
Platon’un felsefesi, idealar kuramı ve diyalog yöntemi ile karakterize edilir. Platon’a göre, gerçek dünya idealar dünyasından ibarettir. Duyularımız