11. Sınıf Tarih 2. Ünite: Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı
Ünite Özeti
- ve 17. yüzyıllar, Avrupa ve Osmanlı Devleti için önemli değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Avrupa’da Rönesans, Reform ve Coğrafi Keşifler gibi gelişmeler, siyasi, sosyal ve ekonomik alanda köklü dönüşümlere yol açmıştır. Osmanlı Devleti ise bu dönemde, toprak kaybetmeye başlamış ve iç karışıklıklarla mücadele etmiştir.
2.1. Avrupa’da Değişim Çağı
Rönesans
Rönesans, 14. yüzyılda İtalya’da başlayan ve 17. yüzyıla kadar süren bir kültürel harekettir. Rönesans, Orta Çağ’ın skolastik düşüncesine karşı, antik Yunan ve Roma’nın klasik değerlerini yeniden canlandırmayı amaçlamıştır. Rönesans, sanat, edebiyat, bilim ve felsefe alanlarında önemli gelişmelere yol açmıştır.
Reform
Reform, 16. yüzyılda Avrupa’da başlayan ve Katolik Kilisesi’nin otoritesini reddeden bir dinsel harekettir. Reform, Martin Luther tarafından başlatılmış ve Avrupa’nın siyasi ve toplumsal yapısını önemli ölçüde etkilemiştir.
Coğrafi Keşifler
Coğrafi Keşifler, 15. yüzyılda başlayıp 17. yüzyıla kadar süren bir dönemdir. Bu dönemde Avrupalı denizciler, yeni kıtalar ve deniz yolları keşfetmişlerdir. Coğrafi Keşifler, Avrupa’nın dünya üzerindeki etkisini artırmış ve yeni ticaret yolları açılmasına yol açmıştır.
2.2. Osmanlı Devleti’nde Değişim
Osmanlı Devleti, 16. yüzyılda dünyanın en güçlü devletlerinden biri konumundaydı. Ancak 17. yüzyıldan itibaren, toprak kaybetmeye başlamış ve iç karışıklıklarla mücadele etmiştir.
Osmanlı Devleti’nde değişimi etkileyen faktörler şunlardır:
- Rönesans, Reform ve Coğrafi Keşifler gibi Avrupa’daki gelişmelere ayak uyduramama: Osmanlı Devleti, bu gelişmeleri takip edemeyerek, Avrupa’yla arasındaki farkı giderek artırmıştır.
- Merkezî otoritenin zayıflaması: Osmanlı Devleti’nde 17. yüzyıldan itibaren, padişahların otoritesi zayıflamış ve devlet bürokrasisi güçlenmiştir. Bu durum, devlet yönetiminde kargaşaya ve istikrarsızlığa yol açmıştır.
- İç isyanlar: 17. yüzyılda, Osmanlı Devleti’nde birçok iç isyan çıkmıştır. Bu isyanlar, devletin gücünü ve otoritesini sarsmıştır.
2.3. Osmanlı Devleti’nde İsyanlar ve Düzeni Koruma Çabaları
Osmanlı Devleti, 17. yüzyılda birçok iç isyanla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bu isyanlar, merkezde Yeniçeri ve Anadolu’da Celâli ve Suhte isyanları olarak adlandırılır.
Yeniçeri İsyanları
Yeniçeri Ocağı, Osmanlı Devleti’nin en önemli askeri kurumlarından biridir. Ancak 17. yüzyıldan itibaren, Yeniçeri Ocağı’nda disiplinsizlik ve yolsuzluk artmıştır. Bu durum, Yeniçerilerin isyan etmesine yol açmıştır.
Celâli İsyanları
Celâli İsyanları, 17. yüzyılda Anadolu’da çıkan ve geniş halk kitlelerini kapsayan isyanlardır. Celali İsyanları, Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki otoritesini sarsmıştır.
Suhte İsyanları
Suhte İsyanları, 17. yüzyılda İstanbul’da çıkan ve genellikle esnaf ve işçileri kapsayan isyanlardır. Suhte İsyanları, Osmanlı Devleti’nin başkentindeki huzurunu bozmuştur.
Osmanlı Devleti, bu isyanları bastırmak için çeşitli önlemler almıştır. Bu önlemler arasında, Yeniçeri Ocağı’nda reformlar yapmak, Anadolu’da yeni eyalet sistemi kurmak ve İstanbul’da güvenliği sağlamak gibi uygulamalar yer almaktadır.
Sonuç
- ve 17. yüzyıllar, Avrupa ve Osmanlı Devleti için önemli değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Avrupa’da Rönesans, Reform ve Coğrafi Keşifler gibi gelişmeler, Osmanlı Devleti’ni de etkilemiştir. Ancak Osmanlı Devleti, bu gelişmelere ayak uydurmakta zorlanmış ve iç karışıklıklarla mücadele etmek zorunda kalmıştır.