2023 Tazminat Alma Şartları
İşyerinden ayrılmak durumunda tazminat almak, işçiler için önemli bir haktır. Tazminat, işçinin işverene olan güven ilişkisinin sona ermesi nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararların karşılanması için ödenen bir miktardır. Tazminat alma şartları, İş Kanunu’nun 147. maddesinde düzenlenmiştir.
Tazminat Alma Şartları
İşçinin tazminat alabilmesi için aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İşçinin iş sözleşmesinin feshedilmiş olması gerekir.
- İşçinin işverenin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshedilmesinin işçinin kusuru ile meydana gelmemiş olması gerekir.
İş Sözleşmesinin Feshi
İş sözleşmesinin feshedilmesi, işverenin veya işçinin iş sözleşmesine son vermesidir. İş sözleşmesi, işveren tarafından, işçi tarafından veya karşılıklı anlaşma ile feshedilebilir.
İşveren Tarafından Fesih
İşveren, işçinin iş sözleşmesini, işçinin haklı bir nedene dayanmaksızın iş sözleşmesini feshetmesi, işverenin haklı bir nedene dayanmaksızın iş sözleşmesini feshetmesi veya işverenin iş sözleşmesini geçerli bir nedenle feshetmesi şeklinde sona erdirebilir.
İşçinin Haklı Nedene Dayanarak İş Sözleşmesini Feshi
İşçi, işverenin kendisine veya yakınlarına karşı ağır bir suç işlemesi, işverenin işçiye karşı kötü muamelede bulunması, işverenin işçinin ücretini ödememesi veya eksik ödemesi gibi nedenlerle iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak feshedebilir.
İşverenin Haklı Nedene Dayanarak İş Sözleşmesini Feshi
İşveren, işçinin işyerinde ahlaki açıdan kötü bir duruma yol açması, işyerindeki işin yapılmasını engellemesi, işverenin güvenini sarsması gibi nedenlerle iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak feshedebilir.
İşverenin Geçerli Bir Nedene Dayanarak İş Sözleşmesini Feshi
İşveren, işçinin işyerinde sürekli olarak işin yapılmasını engellemesi, işyerindeki işin veya işyerinin güvenliğini tehlikeye atması, işverenin işyerini ekonomik olarak ayakta tutmasının zorlaşması gibi nedenlerle iş sözleşmesini geçerli bir nedenle feshedebilir.
Bir Yıl Çalışma Şartı
İşçinin tazminat alabilmesi için işverenin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. İşçi, işverenin işyerinde bir yıldan az süre ile çalışmış ise tazminat alması mümkün değildir.
İşçinin Kusuru
İşçinin tazminat alabilmesi için iş sözleşmesinin feshedilmesinin işçinin kusuru ile meydana gelmemiş olması gerekir. İşçinin iş sözleşmesinin feshedilmesinde kusuru varsa, işçi tazminat alamaz.
Tazminat Miktarı
İşçinin tazminat miktarı, işçinin çalıştığı her yıl için brüt maaşının 30 günlük tutarı kadardır. Örneğin, asgari ücretle 10 yıldan beri çalışan bir kimsenin iş akdine 01.03.2023 tarihinde haksız bir şekilde son verildiğini varsayalım. Bu durumda işçinin tazminat miktarı, 10 yıl x asgari ücret x 30 = 30.000 TL olacaktır.
Tazminat Talebinde Bulunma
İşçi, tazminat alacağına ilişkin talebini, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde işverene yazılı olarak bildirmelidir. İşveren, işçinin talebini haklı bulursa, tazminatı ödemek zorundadır. İşveren, işçinin talebini haksız bulursa, işçi tazminat alacağına ilişkin dava açabilir.
Tazminat Davaları
Tazminat davaları, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği yer iş mahkemesinde açılır. İşçi, dava açarken, iş sözleşmesinin feshedildiğini gösteren bir belgeyi, işçinin işyerinde çalıştığı süreyi ve işçinin ücretini gösteren belgeleri mahkemeye sunmalıdır.
Tazminat Davalarının Süresi
Tazminat davaları, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 5 yıl içinde açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü süredir. Bu süre içinde dava açılmazsa, işçinin tazminat alacağına ilişkin hakkı ortadan kalkar.
Tazminat Davalarının Sonuçları
İş mahkemesi