5. Sınıf Matematik Kesirler Konu Anlatımı
Kesir Nedir?
Bir bütünün eş parçalarından birini gösteren sayıya kesir denir. Kesirler, pay ve payda olmak üzere iki kısımdan oluşur. Pay, kesrin gösterildiği bütünün kaç eş parçasından birini temsil ettiğini gösterir. Payda ise, bütünün kaç eş parçaya bölündüğünü gösterir.
Kesirler, sayı doğrusunda gösterilebilir. Sayı doğrusunda, payı paydasına eşit olan kesirler, biribirine paralel çizgiler üzerinde yer alır. Payı paydasından büyük olan kesirler, biribirine paralel çizgilerden yukarı doğru uzanır. Payı paydasından küçük olan kesirler, biribirine paralel çizgilerden aşağı doğru uzanır.
Birim Kesirler
Payı 1 olan kesirlere birim kesir denir. Birim kesirler, sayı doğrusunda 1 üzerinde yer alır.
Tam Sayılı Kesirler
Payı paydasından büyük veya eşit olan kesirlere tam sayılı kesir denir. Tam sayılı kesirler, sayı doğrusunda payı paydasından büyük veya eşit olduğu yere yerleştirilir.
Bileşik Kesirler
Payı paydasından küçük olan kesirlere bileşik kesir denir. Bileşik kesirler, sayı doğrusunda payı paydasından küçük olduğu yere yerleştirilir.
Kesirlerin Sadeleştirilmesi ve Genişletilmesi
Kesirlerin payı ve paydası, ortak bir bölenle bölünerek sadeleştirilebilir. Kesirler, payı paydasından büyük veya eşit olduğunda sadeleştirilebilir.
Kesirlerin payı ve paydası, ortak bir çarpanla çarpılarak genişletilebilir. Kesirler, payı paydasından küçük olduğunda genişletilebilir.
Kesirlerin Toplanması ve Çıkarılması
Kesirler, payları eşit olduğunda, payları toplanır veya çıkarılır. Payları eşit olmayan kesirler, payları birbirine eşitleninceye kadar büyütülür veya küçültülür.
Kesirlerin Çarpılması ve Bölünmesi
Kesirler, payları çarpılır veya paydalar bölünür.
Kesirlerle Problem Çözme
Kesirler, günlük hayatta birçok alanda kullanılır. Kesirlerle ilgili problemler çözmek için, kesirler hakkındaki temel kavramları bilmek gerekir.
Kesirlerle İlgili Etkinlikler
Kesirler hakkındaki kavramları daha iyi anlamak için, çeşitli etkinlikler yapılabilir. Örneğin, kesirleri sayı doğrusunda gösterebilir, kesirleri sadeleştirebilir veya genişletebilir, kesirleri toplayabilir, çıkarabilir, çarpabilir veya bölebilirsiniz.
Kesirler Konusundaki Kazanımlar
- sınıf kesirler konusuna ilişkin kazanımlar şunlardır:
- Kesirleri sayı doğrusunda gösterebilir ve sıralayabilir.
- Tam sayılı kesrin, bir doğal sayı ile bir basit kesrin toplamı olduğunu anlar ve tam sayılı kesri bileşik kesre, bileşik kesri tam sayılı kesre dönüştürebilir.
- Payları veya paydaları eşit kesirleri sıralar.
- Bir çokluğun istenen basit kesir kadarını ve basit kesir kadarı verilen bir çokluğun tamamını birim kesirlerden yararlanarak hesaplar.
- Kesirleri sadeleştirebilir ve genişletebilir.
- Kesirleri toplar, çıkarır, çarpar ve böler.
- Kesirler ile ilgili problemler çözebilir.
Kesirler Konusundaki Örnek Sorular
- 1/2 ile 1/3 kesirleri sayı doğrusunda gösteriniz.
- 1/4, 1/2 ve 3/4 kesirlerinden hangisi büyüktür?
- 1/2 ile 3/4 kesri arasındaki kesirleri bulunuz.
- 2/3 kesrini 4/5 ile çarpınız.
- 3/4 kesrini 1/2 ile bölünüz.
- Bir pasta 4 eş parçaya bölünmüş olsun. Bu pastanın 1/4’ünü kaç dilim olarak ifade edersiniz?
Bu sorular, 5. sınıf kesirler konusunu anlamanıza yardımcı olacaktır.