6. Sınıf Türkçe Konu Anlatımı
Giriş
- sınıf Türkçe dersi, öğrencilerin dil becerilerini geliştirmeye yönelik temel konuların öğretildiği bir derstir. Bu derste öğrenciler, sözcükte anlam, cümlede anlam, metin türleri, anlatım biçimleri ve türleri, dil bilgisi konuları gibi temel dil becerilerini öğrenirler.
Sözcükte Anlam
Sözcükte anlam, sözcüklerin gerçek, mecaz, terim, çok anlamlılık gibi anlam özelliklerini inceleyen dil bilgisi konusudur.
Gerçek Anlam
Sözcüğün ilk ve asıl anlamıdır. Sözcük, gerçek anlamıyla kullanıldığında, günlük yaşamda karşımıza çıkan anlamını ifade eder. Örneğin, “kalem” sözcüğünün gerçek anlamı, yazı yazmak için kullanılan araçtır.
Mecaz Anlam
Sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. Mecaz anlam, bir ilgi veya benzetme sonucu ortaya çıkar. Örneğin, “kalem” sözcüğü “söz” anlamında mecaz anlamda kullanılabilir.
Terim Anlam
Bir bilim, sanat veya meslek dalında özel olarak kullanılan anlamdır. Terim anlam, o bilim, sanat veya meslek dalının uzmanları tarafından kullanılır. Örneğin, “matematik” sözcüğünün “sayılar ve bunların arasındaki ilişkileri inceleyen bilim” anlamı terim anlamdır.
Çok Anlamlılık
Bir sözcüğün birden fazla anlamı olmasıdır. Çok anlamlılık, sözcüklerin gerçek, mecaz veya terim anlamlarından kaynaklanabilir. Örneğin, “kalem” sözcüğünün “yazı yazmak için kullanılan araç” ve “bir şeyi işaret etmek için kullanılan çubuk” gibi iki anlamı vardır.
Cümlede Anlam
Cümlenin taşıdığı anlamdır. Cümlede anlam, cümlenin öğeleri, cümlenin yapısı ve cümlenin içindeki kelimelerin anlamları gibi faktörlerden etkilenir.
Cümlenin Öğeleri
Cümlede anlam, cümlenin öğelerinin doğru ve yerinde kullanılmasıyla sağlanır. Cümlenin öğeleri, temel öğeler ve yardımcı öğeler olmak üzere ikiye ayrılır.
Temel Öğeler
Cümlenin anlamını oluşturan öğelerdir. Temel öğeler, yüklem ve öznedir.
Yüklem
Cümlenin anlamını veren öğedir. Yüklem, cümlenin en önemli öğesidir. Yüklem, isim cümlelerinde fiil, fiil cümlelerinde ise isim veya fiil olabilir.
Özne
Cümlede yüklemin yaptığı işi yapan veya yüklemin bildirdiği durumu yaşayan varlıktır. Özne, isim cümlelerinde isim, fiil cümlelerinde ise fiil olabilir.
Yardımcı Öğeler
Cümlenin anlamını tamamlayan öğelerdir. Yardımcı öğeler, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, edat tümleci ve zarf tümleci olmak üzere beş tanedir.
Nesne
Yüklemin doğrudan yaptığı işi veya yüklemin bildirdiği durumu alan varlıktır. Nesne, isim cümlelerinde isim, fiil cümlelerinde ise isim veya fiil olabilir.
Dolaylı Tümleç
Yüklemin dolaylı yaptığı işi veya yüklemin bildirdiği durumu alan varlıktır. Dolaylı tümleç, isim cümlelerinde isim, fiil cümlelerinde ise isim veya fiil olabilir.
Zarf Tümleci
Yüklemin yaptığı işi, durumu veya oluşu nasıl, ne zaman, nerede, niçin, ne kadar, kim tarafından gibi yönlerden belirten öğedir. Zarf tümleci, isim cümlelerinde isim, fiil cümlelerinde ise isim veya fiil olabilir.
Edat Tümleci
Yüklemin yaptığı işi veya durumu bir başka varlık veya kavramla ilişkilendiren öğedir. Edat tümleci, isim cümlelerinde isim, fiil cümlelerinde ise isim veya fiil olabilir.
Zarf Tümleci
Yüklemin yaptığı işi, durumu veya oluşu bir başka varlık veya kavramla karşılaştıran öğedir. Zarf tümleci, isim cümlelerinde isim, fiil cümlelerinde ise isim veya fiil olabilir.
Cümlenin Yapısı
Cümlenin öğelerinin dizilişine göre cümleler, basit, birleşik ve sıralı cümleler olmak üzere üçe ayrılır.
**Basit Cümle