8. Sınıf Fen Bilimleri Konu Anlatımı PDF
1. Ünite: Mevsimler ve İklim
Dünya’nın Şekli ve Hareketleri
Dünya, Güneş Sistemi’nde bulunan, Güneş’e en yakın beşinci gezegendir. Dünya’nın şekli, kutuplardan basık, ekvatordan şişkin bir küredir. Bu şeklin nedeni, Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesidir.
Dünya, kendi ekseni etrafında dönerken, aynı zamanda Güneş’in etrafında da dolanır. Dünya’nın Güneş’in etrafında dönme hareketine dolanma hareketi denir. Dolanma hareketi sonucunda, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı değişir. Dünya, Güneş’e en yakın olduğu noktaya Ocak ayında, en uzak olduğu noktaya ise Temmuz ayında gelir.
Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme hareketi ve Güneş’in etrafında dolanma hareketi sonucunda, Dünya’da gece ve gündüz, mevsimler ve iklim gibi olaylar meydana gelir.
Gece ve Gündüz
Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi sonucunda, Dünya’nın bir yüzü her zaman Güneş’e dönük, bir yüzü ise her zaman Güneş’ten uzaktır. Güneş’e dönük olan yüze gündüz, Güneş’ten uzak olan yüze ise gece denir.
Mevsimler
Dünya’nın Güneş’in etrafında dolanma hareketi sonucunda, Dünya’ya ulaşan güneş ışınlarının miktarı ve yönü değişir. Bu değişim sonucunda, Dünya’da mevsimler meydana gelir.
Yaz mevsimi, Dünya’nın Güneş’e en yakın olduğu aylarda yaşanır. Bu aylarda, Dünya’ya ulaşan güneş ışınlarının miktarı ve yönü artar. Bu nedenle, yaz mevsiminde havanın sıcaklığı artar.
Kış mevsimi, Dünya’nın Güneş’ten en uzak olduğu aylarda yaşanır. Bu aylarda, Dünya’ya ulaşan güneş ışınlarının miktarı ve yönü azalır. Bu nedenle, kış mevsiminde havanın sıcaklığı azalır.
İlkbahar ve sonbahar mevsimleri, yaz ve kış mevsimleri arasında kalan mevsimlerdir. Bu aylarda, Dünya’ya ulaşan güneş ışınlarının miktarı ve yönü orta seviyededir. Bu nedenle, ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde hava sıcaklığı orta seviyededir.
İklim
İklim, bir yerde uzun yıllar boyunca görülen hava olayları ortalamasıdır. İklimi etkileyen faktörler şunlardır:
- Dünya’nın şekli ve hareketleri
- Güneş’ten gelen ışınların miktarı ve yönü
- Kara ve denizlerin dağılımı
- Dağların yüksekliği
- Rüzgarlar
- Okyanus akıntıları
2. Ünite: DNA ve Genetik Kod
DNA ve Genetik Kod
Canlıların kalıtsal özelliklerini belirleyen, yönetici moleküldür. DNA, kromozomlarda bulunur.
DNA, nükleotit adı verilen dört farklı birimden oluşur. Nükleotidler, bir şeker molekülü, bir fosfat grubu ve bir azotlu bazdan oluşur. Azotlu bazlar şunlardır:
- A (Adenin)
- T (Timin)
- C (Guanin)
- G (Sitozin)
DNA, bu nükleotitlerin birbiriyle zincir şeklinde bağlanmasıyla oluşur. DNA’nın yapısı, bir merdivene benzer.
DNA, kalıtsal bilgilerin aktarılmasında görev alır. DNA’daki bilgiler, RNA molekülleri aracılığıyla proteinlere aktarılır. Proteinler, canlıların yapıtaşlarıdır.
Kalıtım
Kalıtım, canlıların fiziksel ve davranışsal özelliklerinin ebeveynlerden yavrulara aktarılmasıdır. Kalıtım, DNA’daki bilgiler aracılığıyla gerçekleşir.
Mutasyon ve Modifikasyon
Mutasyon, DNA’daki yapısal değişikliklerdir. Mutasyonlar, kalıtsal hastalıklara neden olabilir.
Modifikasyon, çevresel faktörlerin etkisiyle meydana gelen kalıtsal olmayan değişikliklerdir. Modifikasyonlar, genellikle geçicidir.
Adaptasyon (Çevreye Uyum)
Adaptasyon, canlıların bulundukları ortama uyum sağlamalarıdır. Adaptasyonlar, kalıtsal olabilir veya sonradan kazanılabilir.