9. Sınıf Coğrafya 1. Ünite: Doğa ve İnsan
Konu 1: Coğrafya Biliminin Tanımı ve Tarihçesi
Coğrafya Biliminin Tanımı
Coğrafya, yeryüzündeki doğal ve beşeri unsurların dağılışını, oluşumunu, özelliklerini ve aralarındaki ilişkileri inceleyen bir bilim dalıdır. Coğrafya, yeryüzünü bir bütün olarak ele alır ve bu bütünlük içinde yer alan doğal ve beşeri unsurların etkileşimini inceler.
Coğrafya Biliminin Alt Dalları
Coğrafya bilimi, doğal ve beşeri olmak üzere iki ana alt dala ayrılır.
- Doğal coğrafya: Yeryüzünün fiziksel özelliklerini inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Jeomorfoloji: Yer şekillerinin oluşumunu ve özelliklerini inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Klimatoloji: İklimi inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Hidroloji: Suları inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Pedoloji: Toprakları inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Bitki coğrafyası: Bitkilerin dağılışını inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Hayvan coğrafyası: Hayvanların dağılışını inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Beşeri coğrafya: Yeryüzünün insan faaliyetlerinin etkisiyle oluşan özelliklerini inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Nüfus coğrafyası: Nüfusun dağılışını, özelliklerini ve oluşumunu inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Ekonomi coğrafyası: Ekonomik faaliyetlerin dağılışını ve özelliklerini inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Siyasi coğrafya: Siyasi sınırların oluşumunu ve özelliklerini inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
- Kültür coğrafyası: Kültürün dağılışını ve özelliklerini inceleyen coğrafya biliminin alt dalıdır.
Coğrafya Biliminin Tarihçesi
Coğrafya biliminin tarihi, antik çağlara kadar uzanır. Antik Yunan filozofları, coğrafya ile ilgili ilk çalışmalara imza atmışlardır. Bu filozoflar, dünyanın şekli, büyüklüğü ve iklimi gibi konuları incelemişlerdir.
Ortaçağda, coğrafya bilimi, dini konularla birlikte ele alınmıştır. Bu dönemde, coğrafya ile ilgili önemli çalışmalar, Müslüman bilim insanları tarafından yapılmıştır.
Yeniçağda, coğrafya bilimi, bilimsel yöntemlerle incelenmeye başlanmıştır. Bu dönemde, Avrupalı kaşifler, dünyanın keşfine çıkmışlar ve yeni coğrafi bilgiler elde etmişlerdir.
- yüzyılda, coğrafya bilimi, modern bir bilim dalı olarak şekillenmiştir. Bu dönemde, coğrafyacılar, yeryüzünün fiziksel ve beşeri özelliklerini daha ayrıntılı olarak incelemeye başlamışlardır.
- yüzyılda, coğrafya bilimi, disiplinlerarası bir bilim dalı haline gelmiştir. Bu dönemde, coğrafyacılar, diğer bilim dalları ile işbirliği yaparak, yeryüzünün daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmuşlardır.
Konu 2: Doğal Çevre ve Beşerî Çevre
Doğal Çevre
Doğal çevre, insanın müdahalesinden bağımsız olarak var olan ve gelişen çevredir. Doğal çevre, yeryüzünün fiziki ve biyolojik özelliklerinden oluşur.
Doğal çevrenin başlıca unsurları şunlardır:
- Yer şekilleri: Dağlar, ovalar, platolar, çöller, ovalar, akarsular, göller, denizler, okyanuslar gibi yeryüzünün fiziksel özelliklerini oluşturan unsurlardır.
- İklim: Bir bölgedeki hava olaylarının ortalama durumunu ifade eden unsurdur.
- Su kaynakları: Yeryüzünde bulunan suların hepsini kapsayan unsurdur.
- Topraklar: Yeryüzünde bitkilerin yetişmesine uygun olan tabakalar halindeki unsurlardır.
- Bitkiler: Yeryüzünde bulunan ve fotosentez yaparak kendi besinlerini üreten canlılardır.
- Hayvanlar: Yeryüzünde bulunan ve bitkilerle beslenen veya avlanan canlılardır.
Beşerî Çevre
Beşerî çevre, insanın faaliyetleri sonucunda oluşan çevredir. Beşerî çevre, insan yerleşimleri, ulaşım ve iletişim ağları, endüstriyel yapılar, tarım alanları