9. Sınıf Kimya 3. Ünite: Kimyasal Türler Arası Etkileşimler
Kimyasal Türler
Maddenin en küçük yapı taşları atomlardır. Atomlar, çekirdeği ve çekirdek etrafında dönen elektronlardan oluşur. Çekirdek, proton ve nötronlardan oluşur. Protonların yükü pozitif, nötronların yükü sıfır, elektronların yükü ise negatiftir.
Atomlar, elektron sayısına göre farklı özellikler gösterirler. Elektron sayısı, atomun kimliğini belirler. Elektron sayısı aynı olan atomlar, aynı elemente ait olurlar. Elektron sayısı farklı olan atomlar ise farklı elementlere ait olurlar.
İyonlar
Bir atomun elektron kaybetmesi veya kazanması sonucunda oluşan yüklü parçacıklara iyon denir. Elektron kaybeden atomlara pozitif iyon (katyon), elektron kazanan atomlara ise negatif iyon (anyon) denir.
Moleküller
İki veya daha fazla atomun kimyasal bağ ile bir araya gelmesi sonucu oluşan bileşiklere molekül denir. Moleküller, atomların kimliğini kaybetmeden bir araya gelmesi sonucu oluşur.
Kimyasal Türler Arası Etkileşimler
Kimyasal türler arasında gerçekleşen etkileşimler, maddelerin özelliklerini ve davranışlarını etkiler. Kimyasal türler arası etkileşimler, iyonik bağ, kovalent bağ ve metalik bağ olmak üzere üçe ayrılır.
İyonik Bağ
Elektron verme eğilimi yüksek olan atomlar (metaller) ile elektron alma eğilimi yüksek olan atomlar (ametaller) arasında gerçekleşen etkileşime iyonik bağ denir. İyonik bağda, elektron verme eğilimi yüksek olan atom, elektronunu elektron alma eğilimi yüksek olan atoma verir. Elektron veren atom, pozitif iyon (katyon), elektron alan atom ise negatif iyon (anyon) olur.
[Image of İyonik bağ]
İyonik bağlarda, pozitif ve negatif iyonlar arasındaki elektrostatik çekim kuvveti, bağların oluşmasını sağlar. İyonik bağlar, katılarda görülür. İyonik bileşikler, erime ve kaynama noktaları yüksek, suda çözünürlükleri yüksektir.
Kovalent Bağ
Elektron verme eğilimi orta düzeyde olan atomlar arasında gerçekleşen etkileşime kovalent bağ denir. Kovalent bağda, atomlar ortaklaşa kullandıkları elektronlar ile bir arada tutulur. Ortaklaşa kullanılan elektronlara kovalent bağ elektronları denir.
[Image of Kovalent bağ]
Kovalent bağlar, moleküllerde görülür. Kovalent bileşikler, erime ve kaynama noktaları düşük, suda çözünürlükleri düşüktür.
Metalik Bağ
Metal atomları arasında gerçekleşen etkileşime metalik bağ denir. Metalik bağda, metal atomlarının dış yörünge elektronları, bir arada hareket ederek elektron denizini oluşturur. Metalik atomlar, elektron denizinde yer alan elektronları paylaşarak bir arada tutulur.
[Image of Metalik bağ]
Metalik bağlar, metallerde görülür. Metaller, erime ve kaynama noktaları yüksek, elektriği ve ısıyı iyi iletirler.
Kimyasal Türler Arası Etkileşimlerin Özellikleri
- Kimyasal türler arası etkileşimler, maddelerin özelliklerini ve davranışlarını etkiler.
- İyonik bağlar, katılarda görülür. İyonik bileşikler, erime ve kaynama noktaları yüksek, suda çözünürlükleri yüksektir.
- Kovalent bağlar, moleküllerde görülür. Kovalent bileşikler, erime ve kaynama noktaları düşük, suda çözünürlükleri düşüktür.
- Metalik bağlar, metallerde görülür. Metaller, erime ve kaynama noktaları yüksek, elektriği ve ısıyı iyi iletirler.
Kimyasal Türler Arası Etkileşimler İle İlgili Sorular
- Aşağıdakilerden hangisi iyonik bağ ile oluşmaz?
- Sodyum klorür (NaCl)
- Su (H2O)
- Metan (CH4)
- Alüminyum oksit (Al2O3)
- Cevap: Su (H2O)
- Aşağıdakilerden hangisi kovalent bağ ile oluşmaz?
- Amonyak (NH3)
- Karbon dioksit (CO2)
- Hidrojen klorür (HCl)
- Sodyum klorür (NaCl)