9. Sınıf Tarih Konu Anlatımı
- sınıf tarih dersi, öğrencilerin tarih bilimine giriş yapması ve temel kavramları öğrenmesi için önemli bir basamaktır. Bu derste öğrenciler, tarih ve zaman kavramlarını, tarih yazıcılığının farklı anlayışlarını, insanlığın ilk dönemlerinden Orta Çağ’a kadar olan süreçteki önemli gelişmeleri ve Türklerin tarihteki rolünü öğrenirler.
Tarih ve Zaman Kavramları
Tarih, geçmişte yaşanmış olayların, insan faaliyetlerinin, eserlerinin yer ve zaman belirterek, neden-sonuç ilişkisi içerisinde belgelere dayandırarak objektif bir biçimde anlatılmasıdır. Dolayısıyla geçmiş ile şimdiki zaman arasındaki insan tecrübesinin tamamı tarihin kapsamı içerisindedir.
Zaman, olayların meydana geldiği sırayı ve aralarındaki bağıntıyı gösteren kavramdır. Tarihte zaman, mutlak zaman ve göreli zaman olmak üzere iki şekilde ifade edilir. Mutlak zaman, Güneş’in hareketlerine göre belirlenen zamandır. Göreli zaman ise, olayların meydana geldiği sırayı ve aralarındaki bağıntıyı gösteren zamandır.
Tarih Yazıcılığının Farklı Anlayışları
Tarih yazıcılığı, tarih biliminin araştırma ve inceleme sürecinde elde edilen bilgilerin sistematik bir şekilde düzenlenmesi ve aktarılmasıdır. Tarih yazıcılığının farklı anlayışları vardır. Bu anlayışlar, tarih yazıcılığının temel amacını, yöntemini ve kullanılan kaynakları belirler.
Hikayeci Tarih Yazıcılığı
Hikayeci tarih yazıcılığı, ilkçağda ortaya çıkmış bir tarih yazıcılığı anlayışıdır. Bu anlayışa göre olaylar hikaye yolu ile anlatılmış ve daha çok efsanelere yer verilmiştir. Yer ve zaman genel olarak belirtilmiş ancak olayların sebep-sonuç ilişkisi tam olarak kurulamamıştır.
Kronikçi Tarih Yazıcılığı
Kronikçi tarih yazıcılığı, Orta Çağ’da ortaya çıkmış bir tarih yazıcılığı anlayışıdır. Bu anlayışa göre olaylar, tarihsel sıraya göre ve bir araya getirilerek anlatılmıştır. Olayların sebep-sonuç ilişkisi kurulmaya çalışılmış ancak bilimsel bir yöntem kullanılmamıştır.
Kaynak Tarama Tarih Yazıcılığı
Kaynak tarama tarih yazıcılığı, 18. yüzyılda ortaya çıkmış bir tarih yazıcılığı anlayışıdır. Bu anlayışa göre tarih bilimi, belgelere dayalı olarak yapılan bir bilimdir. Bu nedenle tarihçiler, olayları anlamak için öncelikle kaynakları taramalıdır.
Eleştirel Tarih Yazıcılığı
Eleştirel tarih yazıcılığı, 19. yüzyılda ortaya çıkmış bir tarih yazıcılığı anlayışıdır. Bu anlayışa göre tarih bilimi, eleştirel bir yaklaşım gerektirir. Tarihçiler, olayları anlamak için kaynakları eleştirel bir şekilde değerlendirmelidir.
İnsanlığın İlk Dönemleri
İnsanlığın ilk dönemleri, tarih öncesi dönem olarak da bilinir. Bu dönem, insanın ortaya çıkışından ilk yazılı kayıtların ortaya çıkışına kadar olan süreci kapsar. İnsanlığın ilk dönemleri, kabaca Paleolitik, Mezolitik, Neolitik ve Kalkolitik dönemler olmak üzere dört döneme ayrılır.
Paleolitik Dönem
Paleolitik dönem, insanın ortaya çıkışından MÖ 10.000 yılına kadar olan süreci kapsar. Bu dönemde insanlar, avcılık ve toplayıcılık yaparak geçimlerini sağlamışlardır. Paleolitik dönem, kabaca Alt Paleolitik, Orta Paleolitik ve Üst Paleolitik dönemler olmak üzere üç döneme ayrılır.
Mezolitik Dönem
Mezolitik dönem, MÖ 10.000 yılından MÖ 8.000 yılına kadar olan süreci kapsar. Bu dönemde insanlar, yerleşik hayata geçmeye başlamışlar ve tarıma başlamışlardır. Mezolitik dönem, tek bir dönemdir.
Neolitik Dönem
Neolitik dönem, MÖ 8.000 yılından MÖ 3.000 yılına kadar olan süreci kapsar. Bu dönemde insanlar, yerleşik hayata tamamen geçmişlerdir. Tarım ve hayvancılık gelişmiştir. Neolitik dönem, kabaca Erken Neolitik, Orta Neolitik ve Geç Neolitik dönemler olmak üzere üç döneme ayrılır.
Kalkolitik Dönem
Kalkolitik dönem, MÖ 3.000 yılından MÖ 2.000 yılına kadar olan süreci kapsar. Bu dönemde insanlar, bakır ve bronz kullanmaya başlamışlardır. Kalkolitik dönem, tek bir dönemdir.
Orta Çağ’da Dünya
Orta Çağ, MS 476 yılında Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasından MS 1453