9. Sınıf Biyoloji 1. Ünite: Canlılar Dünyası
Canlılar Dünyası, 9. sınıf biyoloji dersinin ilk ünitesidir. Bu ünitede, canlıların ortak özellikleri, canlıların yapısını oluşturan temel maddeler, hücre, hücrenin kısımları ve görevleri, hücre çeşitleri, sınıflandırma, bakteriler ve virüsler gibi konular işlenir.
Canlıların Ortak Özellikleri
Canlılar, canlılık özelliklerine sahip olan varlıklardır. Bu özellikler, canlılığın temel ilkelerini oluşturur. Canlıların ortak özellikleri şunlardır:
- Organizasyon: Canlılar, hücrelerden meydana gelirler. Tek hücreli canlılar bir hücreden, çok hücreli canlılar ise birden fazla hücreden oluşur.
- Büyüme ve gelişme: Canlılar, doğumdan ölüme kadar büyür ve gelişirler.
- Uygun çevre koşullarında yaşama: Canlılar, belirli bir çevre koşullarında yaşarlar. Bu koşullardan bazıları sıcaklık, ışık, besin ve sudur.
- Sindirim ve solunum: Canlılar, besinlerini sindirerek enerji elde ederler ve solunum yaparak bu enerjiyi kullanırlar.
- Üreme: Canlılar, neslini devam ettirmek için üremek zorundadır.
- Duyu ve hareket: Canlılar, çevrelerini algılamak ve buna göre hareket etmek için duyu organlarına sahiptirler.
Canlıların Yapısını Oluşturan Temel Maddeler
Canlıların yapısını oluşturan temel maddeler, inorganik maddeler ve organik maddelerdir.
- İnorganik maddeler: Canlıların yapısında bulunan ve canlılar tarafından sentezlenemeyen maddelerdir. Su, mineraller ve karbondioksit inorganik maddelere örnektir.
- Organik maddeler: Canlılar tarafından sentezlenebilen maddelerdir. Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, nükleik asitler ve vitaminler organik maddelere örnektir.
Hücre
Hücre, canlıların en küçük yapı birimidir. Bütün canlılar bir veya daha fazla sayıda hücreden oluşur. Hücreler, canlılığın temel birimidir. Hücreler, canlılığın temel işlevlerini yerine getirirler.
Hücrenin Kısımları ve Görevleri
Hücrenin başlıca kısımları şunlardır:
- Hücre zarı: Hücreyi çevreleyen, hücreyi diğer maddelerden ayıran ve hücrenin madde alışverişini düzenleyen yapıdır.
- Sitoplazma: Hücrenin çekirdek dışında kalan kısmıdır. Hücrenin organellerini ve diğer yapılarını içerir.
- Çekirdek: Hücrenin yönetici organelidir. Hücrenin genetik materyalini içerir.
Hücre Çeşitleri
Hücreler, yapılarına göre prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
- Prokaryot hücreler: Çekirdek zarı ve zarlı organelleri olmayan hücrelerdir. Bakteriler ve arkeler prokaryot hücre yapısına sahiptir.
[Image of Prokaryot hücre yapısı] - Ökaryot hücreler: Çekirdek zarı ve zarlı organelleri olan hücrelerdir. Bitkiler, hayvanlar, mantarlar ve protisler ökaryot hücre yapısına sahiptir.
[Image of Ökaryot hücre yapısı]
Sınıflandırma
Canlılar, benzerliklerine göre gruplara ayrılır. Bu gruplandırmaya sınıflandırma denir. Sınıflandırmanın amacı, canlıların daha kolay anlaşılmasını sağlamaktır.
Sınıflandırma, âlem, şube, sınıf, takım, familya, cins ve tür olmak üzere yedi basamaktan oluşur.
- Âlem: Canlıların en üst düzeydeki sınıflandırma basamağıdır.
- Şube: Âleme yakın akraba olan canlılar, şube olarak sınıflandırılır.
- Sınıf: Şubeye yakın akraba olan canlılar, sınıf olarak sınıflandırılır.
- Takım: Sınıfa yakın akraba olan canlılar, takım olarak sınıflandırılır.
- Familya: Takıma yakın akraba olan canlılar, familya olarak sınıflandırılır.
- Cins: Familyaya yakın akraba olan canlılar, cins olarak sınıflandırılır.
- Tür: Aynı cinse ait, birbiriyle çiftleşebilen ve döl verebilen canlılar, tür olarak sınıflandırılır.
Bakteriler
Bakteriler, prokaryot hücre yapısına sahip