8. Sınıf Türkçe Konu Anlatımı
- sınıf Türkçe dersi, öğrencilerin dil bilgisi ve dilbilgisi bilgisini pekiştirmeyi amaçlar. Bu derste öğrenciler, sözcükte anlam, cümlede anlam, paragraf bilgisi, anlatım türleri, söz sanatları, dil bilgisi konuları ve yazım kuralları gibi konuları öğrenirler.
Sözcükte Anlam
Sözcüklerin gerçek, mecaz, terim, çok anlamlılık, somut-soyut, yansıma, ikileme, eş anlamlılık, zıt anlamlılık, eş seslilik, genel-özel ve nicel-nitelik anlam gibi anlam özellikleri vardır.
Gerçek anlam
Sözcüğün, ilk ortaya çıktığı zamanki anlamıdır. Sözcüğün temel anlamıdır. Örneğin, “kitap” sözcüğü gerçek anlamıyla “kağıt üzerine yazılmış yazılar” anlamına gelir.
Mecaz anlam
Sözcüğün, gerçek anlamının dışında, benzetme yoluyla kazandığı anlamdır. Örneğin, “altın kalp” sözünde, “altın” sözcüğü gerçek anlamının dışında, “iyiliksever” anlamında kullanılmıştır.
Terim anlam
Bir bilim, sanat, meslek veya teknik alanda kullanılan, herkes tarafından bilinen özel bir anlamı olan sözcüktür. Örneğin, “küre” sözcüğü geometri terimi olarak “üç boyutlu ve yuvarlak olan cisim” anlamına gelir.
Çok anlamlılık
Bir sözcüğün birden fazla anlamı olmasıdır. Örneğin, “kalem” sözcüğü “yazmak için kullanılan araç” anlamının yanı sıra, “yaratıcı kişi” anlamında da kullanılır.
Somut anlam
Duyu organlarıyla algılanabilen varlıkları karşılayan sözcüklerdir. Örneğin, “masa”, “kalem”, “kalemtıraş” gibi sözcükler somut anlamlıdır.
Soyut anlam
Duyu organlarıyla algılanamayan varlıkları karşılayan sözcüklerdir. Örneğin, “sevgi”, “nefret”, “umut” gibi sözcükler soyut anlamlıdır.
Yansıma sözcükler
Doğadaki sesleri taklit eden sözcüklerdir. Örneğin, “mırıltı”, “tıslama”, “şarkılı” gibi sözcükler yansıma sözcüktür.
İkilemeler
Birbirine anlam bakımından benzeyen veya karşıt olan iki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan sözcük gruplarıdır. Örneğin, “yeşil yeşil”, “çok çok”, “iyi güzel” gibi sözcük grupları ikilemedir.
Eş anlamlılık
Aynı anlamı taşıyan sözcüklerdir. Örneğin, “ev” ve “yuva” sözcükleri eş anlamlıdır.
Zıt anlamlılık
Anlamları birbirinin karşıtı olan sözcüklerdir. Örneğin, “iyi” ve “kötü” sözcükleri zıt anlamlıdır.
Eş seslilik
Yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan sözcüklerdir. Örneğin, “kalem” sözcüğü “yazmak için kullanılan araç” ve “bir tür kuş” anlamına gelir.
Genel-özel anlam
Genel olarak bir bütünü karşılayan sözcüklere genel anlamlı sözcükler, bir bütünün içinde yer alan parçaları karşılayan sözcüklere ise özel anlamlı sözcükler denir. Örneğin, “ağaç” sözcüğü genel anlamlı bir sözcüktür. “Meşe”, “çam”, “gürgen” gibi sözcükler ise özel anlamlı sözcüklerdir.
Nicel-nitelik anlam
Miktarla ilgili olan sözcüklere nicel anlamlı sözcükler, nitelikle ilgili olan sözcüklere ise nitelik anlamlı sözcükler denir. Örneğin, “büyük” sözcüğü nicel anlamlı bir sözcüktür. “Akıllı”, “merhametli” gibi sözcükler ise nitelik anlamlı sözcüklerdir.
Cümlede Anlam
Cümle, anlamlı ve kurallı bir şekilde bir araya gelen sözcüklerden oluşan söz dizisidir. Cümleler, yüklemlerine göre basit, birleşik, sıralı ve koşullu cümleler olmak üzere dört ana gruba ayrılır.
Basit cümle
Yalnızca bir yükleme sahip olan cümledir. Örneğin, “Kuşlar uçuyor.” cümlesi basit bir cümledir.
Birleşik cümle
İki veya daha fazla yüklemi olan cümledir. Örneğin, “Kuşlar uçuyor ve ağaçlar yeşeriyor.” cümlesi birleşik bir cümledir.
Sıralı cümle
İki veya daha fazla cümlenin