8. Sınıf Fen Bilimleri 1. Ünite: Mevsimler ve İklim
Giriş
- sınıf fen bilimleri dersinin ilk ünitesi olan “Mevsimler ve İklim”, Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi ve bu hareketin Dünya’nın iklimini nasıl etkilediği ile ilgilidir. Bu ünitede, Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketinin unsurları, mevsimlerin oluşumu, iklimin oluşumunu etkileyen faktörler ve Türkiye’nin iklimi gibi konular işlenmektedir.
Dünya’nın Güneş Etrafındaki Hareketi
Dünya, Güneş etrafında eliptik bir yörüngede dönmektedir. Bu yörüngenin şekli ve boyutu Dünya’nın iklimini etkilemektedir. Yörüngenin şekli, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığını değiştirmektedir. Dünya, Güneş’e en yakın olduğunda (yengeç dönencesi), sıcaklıkları en yüksek seviyeye ulaşır. Dünya, Güneş’ten en uzak olduğunda (oğlak dönencesi), sıcaklıkları en düşük seviyeye ulaşır. Yörüngenin boyutu ise Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüş hızını değiştirmektedir. Yörüngenin boyutu büyüdükçe, Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüş hızı azalır. Bu da mevsimlerin daha uzun sürmesine neden olur.
Mevsimlerin Oluşumu
Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi, mevsimlerin oluşumunu doğrudan etkilemektedir. Dünya, Güneş’e olan uzaklığına göre yılın farklı zamanlarında farklı miktarlarda ısı alır. Bu da Dünya’nın farklı yerlerinde farklı sıcaklıklar oluşmasına neden olur.
Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığına bağlı olarak mevsimlerin oluşumunu şu şekilde özetleyebiliriz:
- Yaz mevsimi: Dünya, Güneş’e en yakın olduğunda (yengeç dönencesi), sıcaklıklar en yüksek seviyeye ulaşır. Bu duruma yaz mevsimi denir.
- Kış mevsimi: Dünya, Güneş’ten en uzak olduğunda (oğlak dönencesi), sıcaklıklar en düşük seviyeye ulaşır. Bu duruma kış mevsimi denir.
- İlkbahar mevsimi: Dünya, Güneş’e olan uzaklığı yavaş yavaş azaldığında, sıcaklıklar da yavaş yavaş artmaya başlar. Bu duruma ilkbahar mevsimi denir.
- Sonbahar mevsimi: Dünya, Güneş’e olan uzaklığı yavaş yavaş artmaya başladığında, sıcaklıklar da yavaş yavaş azalmaya başlar. Bu duruma sonbahar mevsimi denir.
İklimin Oluşumu
İklim, bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen hava koşullarının ortalamasıdır. İklimi etkileyen birçok faktör vardır. Bu faktörler arasında Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi, Dünya’nın şekli ve konumu, okyanus ve karaların dağılımı, bitki örtüsü ve toprak örtüsü gibi unsurlar yer almaktadır.
Dünya’nın Güneş Etrafındaki Hareketinin İklimi Etkileyen Unsurları
Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi, iklimi doğrudan etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı, yörüngenin şekli ve boyutu, Dünya’nın ekseninin eğikliği gibi unsurlar iklimi etkilemektedir.
- Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı: Dünya, Güneş’e olan uzaklığına göre yılın farklı zamanlarında farklı miktarlarda ısı alır. Bu da Dünya’nın farklı yerlerinde farklı sıcaklıklar oluşmasına neden olur.
- Yörüngenin şekli: Yörüngenin şekli, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığını değiştirmektedir. Bu da mevsimlerin oluşumunu ve süresini etkilemektedir.
- Yörüngenin boyutu: Yörüngenin boyutu, Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüş hızını değiştirmektedir. Bu da mevsimlerin oluşumunu ve süresini etkilemektedir.
- Dünya’nın ekseninin eğikliği: Dünya’nın ekseni, Güneş etrafındaki dönüş ekseni ile 23,5 derecelik bir açıyla eğiktir. Bu eğiklik, Dünya’nın farklı yerlerinde farklı miktarlarda ısı almasına neden olur.
Diğer İklim Unsurları
Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi dışında, iklimi etkileyen birçok diğer unsur da vardır. Bu unsurlar arasında Dünya’nın şekli ve konumu, okyanus ve karaların dağılımı, bitki örtüsü