Sözcük Türleri
Türkçede kullanılan kelimeler, anlamlarına ve görevlerine göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırmaya “sözcük türleri” adı verilir. Türkçede on adet sözcük türü bulunur. Bunlar;
- İsim
- Sıfat
- Zarf
- Fiil
- Zamir
- Edat
- Bağlaç
- Ünlem
- Sayı
- Edat-fiil
İsim
Canlı cansız bütün varlıkları, kavramları, durumları ve olayları karşılayan sözcüklerdir. İsimler, kendi başlarına anlamlı olan sözcüklerdir.
İsim Türleri
- Basit İsimler: Kök halinde bulunan, yapım eki almamış isimlerdir. Örneğin: ev, kalem, kitap, ağaç, insan, aşk, güzellik, mutluluk
- Türemiş İsimler: İsim ya da fiil kök ve gövdelerinden yapım ekleri ile türemiş isimlerdir. Örneğin: evcilik, kalemlik, kitaplık, ağaçlık, insaniyet, aşık, güzellikli, mutlu
İsim Çekim Ekleri
İsimler, cümle içinde çeşitli görevleri yerine getirirler. Bu görevleri yerine getirirken aldıkları ekler, isimlerin çekim ekleridir. İsimlerin aldığı çekim ekleri şunlardır:
- İşaret Ekleri: İsimleri işaret yoluyla belirten ekler. Örneğin: bu, şu, o, öteki, bunlar, şunlar, onlar
- Sayı Ekleri: İsimlerin sayılarını belirten ekler. Örneğin: bir, iki, üç, on, yüz, bin
- Hal Ekleri: İsimlerin cümle içindeki görevlerini belirten ekler. Örneğin: -i, -a, -de, -den, -le, -yle
- Yapma Ekleri: İsimleri başka isimlere veya fiillere dönüştüren ekler. Örneğin: -lik, -lik, -lik, -ci, -cı, -ci, -lık, -lık, -lık
- Birleşik İsim Ekleri: İsimleri bir araya getirip birleşik isim oluşturan ekler. Örneğin: -oğlu, -oğlu, -lı, -lı, -lıklı, -lıklı, -lıklı
Sıfat
İsimlerin anlamlarını belirten sözcüklerdir. Sıfatların temel görevi, isimlerin özelliklerini, durumlarını, miktarlarını, türlerini ve sayılarını bildirmektir.
Sıfat Türleri
- Niteleme Sıfatları: İsimlerin niteliklerini belirten sıfatlar. Örneğin: güzel, büyük, küçük, kırmızı, hızlı, yavaş, mutlu, üzgün
- Belirtme Sıfatları: İsimlerin türlerini, miktarlarını, durumlarını ve sayılarını belirten sıfatlar. Örneğin: bu, şu, o, öteki, bunlar, şunlar, onlar, bir, iki, üç, on, yüz, bin, çok, az, biraz, kadar, gibi, gibisi, gibileri
- Sayı Sıfatları: İsimlerin sayılarını belirten sıfatlar. Örneğin: bir, iki, üç, on, yüz, bin
Sıfat Çekim Ekleri
Sıfatlar, cümle içinde çeşitli görevleri yerine getirirler. Bu görevleri yerine getirirken aldıkları ekler, sıfatların çekim ekleridir. Sıfatların aldığı çekim ekleri şunlardır:
- Hal Ekleri: İsimlerin cümle içindeki görevlerini belirten ekler. Örneğin: -i, -a, -de, -den, -le, -yle
Zarf
Fiillerin, fiilimsilerin, sıfatların, zamirlerin ve diğer sözcüklerin anlamlarını belirten sözcüklerdir. Zarfların temel görevi, fiillerin, fiilimsilerin, sıfatların, zamirlerin ve diğer sözcüklerin anlamlarını zaman, yer, yön, durum, miktar, soru, karşılaştırma, niteleme, kesinlik, olasılık, duygu, istek, emir, uyarı, vb. yönlerden belirtmektir.
Zarf Türleri
- Zaman Zarfları: Fiillerin zamanlarını belirten zarflardır. Örneğin: dün, bugün, yarın, şimdi, sonra, önce, erken, geç, sabah, akşam, gece
- Yer-Yön Zarfları: Fiillerin hareket yönlerini belirten zarflardır. Örneğin: ileri, geri, yukarı, aşağı, sağa, sola, içeri, dışarı, ön, arka
- Durum Zarfları: Fiillerin yapılış durumlarını belirten zarflardır. Örneğin: hızlı, yavaş, dikkat