10. Sınıf Kimya Konu Anlatımı
1. Ünite: Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar
1.1. Kütlenin Korunumu Kanunu
Kimyasal bir olayda, tepkimeye giren maddelerin toplam kütlesi, oluşan ürünlerin toplam kütlesine eşittir. Bu kanun, Antoine Lavoisier tarafından 1789 yılında keşfedilmiştir.
1.2. Sabit Oranlar Kanunu
Aynı bileşiği oluşturan element atomları, her zaman sabit kütle oranlarında bir araya gelir. Bu kanun, Joseph Proust tarafından 1799 yılında keşfedilmiştir.
1.3. Katlı Oranlar Kanunu
Aynı elementlerden oluşan, farklı bileşiklerin basit formülleri arasındaki oranlar, bu elementlerin kütlece basit oranlarına eşittir. Bu kanun, John Dalton tarafından 1803 yılında keşfedilmiştir.
1.4. Kimyasal Hesaplamalar
Kimyasal hesaplamalar, kimyasal olayların gerçekleşmesi için gerekli olan miktarları belirlemek için kullanılır. Kimyasal hesaplamalar yapılırken aşağıdaki eşitlikler kullanılır:
- Kütlenin Korunumu Kanunu: m1 + m2 = m3
- Sabit Oranlar Kanunu: n1 / n2 = k
- Katlı Oranlar Kanunu: n1 / n2 = n3 / n4
Örnek:
100 gram sodyum hidroksit (NaOH) ile 100 gram asetik asit (CH3COOH) tepkimeye girerek 200 gram sodyum asetat (CH3COONa) oluşturuyor. Bu olayda kütlenin korunumu kanunu geçerli midir?
Çözüm:
m1 + m2 = m3
100 + 100 = 200
200 = 200
Evet, kütlenin korunumu kanunu geçerlidir.
2. Ünite: Maddenin Yapısı
2.1. Atom
Atom, maddenin en küçük yapı taşıdır. Atomlar, proton, nötron ve elektronlardan oluşur. Protonlar ve nötronlar çekirdekte bulunurken, elektronlar çekirdek etrafında döner.
2.2. Atomun Yapısı
Atomun yapısı, Rutherford tarafından yapılan altın tabakalı deney ile keşfedilmiştir. Bu deneyde, alfa parçacıkları altın tabakasına gönderilmiştir. Alfa parçacıkları, atom çekirdeğinden geçerken sapma göstermiştir. Bu sapma, atom çekirdeğinin küçük ve yoğun olduğunu göstermektedir.
2.3. Atomun Kütlesi
Atomun kütlesini belirleyen temel parçacık protondur. Protonun kütlesi yaklaşık 1,6726 x 10^-27 kg’dır. Nötronun kütlesi de yaklaşık 1,6749 x 10^-27 kg’dır. Elektronun kütlesi ise çok küçüktür ve yaklaşık 9,1093837 x 10^-31 kg’dır.
2.4. Atomun Yükü
Protonların yüküne pozitif yük, elektronların yüküne negatif yük denir. Nötronların ise yükü yoktur. Bir atomun toplam yükü, protonların yükünün elektronların yüküne eşit olmasıyla oluşur.
2.5. Atomun Elektron Katmanları
Elektronlar, atomun çekirdeği etrafında dönerken, belirli enerji seviyelerinde bulunur. Bu enerji seviyelerine elektron katmanı denir. Elektron katmanları, harflerle gösterilir. En içteki katmana K katmanı, bir sonraki katmana L katmanı, üçüncü katmana M katmanı, dördüncü katmana N katmanı, beşinci katmana O katmanı, altıncı katmana P katmanı ve yedinci katmana Q katmanı denir.
2.6. Atomun Kimyasal Özellikleri
Atomun kimyasal özellikleri, elektronlarının sayısı ve dağılımı ile belirlenir. Elektron sayısı, atomun kimyasal elementini belirler. Elektron dağılımı ise atomun kimyasal özelliklerini belirler.
3. Ünite: Periyodik Sistem
3.1. Periyodik Sistem Nedir?
Periyodik sistem, elementleri, kimyasal özelliklerine göre sınıflandıran bir tablodur. Periyodik sistem, 1869 yılında Dimitri Mendel