9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Notları
1. Ünite: Edebiyat
Edebiyat Nedir?
Edebiyat, dil ile gerçekleştirilen, malzemesi dil olan güzel sanat etkinliğidir. Edebiyat, düşünce, duygu, olay ve imgelerin (hayallerin) insanlarda estetik bir haz uyandıracak şekilde dil aracılığıyla anlatılması sanatıdır.
Edebiyatın Tanımları
Edebiyatın birçok tanımı yapılmıştır. Bu tanımlardan bazıları şunlardır:
- “Edebiyat, düşünce ve duyguların dil aracılığıyla estetik bir şekilde anlatılması sanatıdır.” (Türk Dil Kurumu)
- “Edebiyat, sözün güzelliğidir.” (İbn Haldun)
- “Edebiyat, insanlığın ruhunun aynasıdır.” (Victor Hugo)
- “Edebiyat, hayatın yansımasıdır.” (Honoré de Balzac)
Edebiyatın Özellikleri
Edebiyatın başlıca özellikleri şunlardır:
- Dil ile gerçekleştirilir. Edebiyat eserleri, dil aracılığıyla oluşturulur.
- Sanatsal bir değer taşır. Edebiyat eserleri, estetik bir haz uyandıracak şekilde oluşturulur.
- Estetik bir anlatımla oluşturulur. Edebiyat eserlerinde, dil, anlatım, üslup gibi unsurlar estetik bir şekilde kullanılır.
- Yaratıcı bir etkinliktir. Edebiyat eserleri, yazarın hayal gücünün ve yaratıcılığının ürünüdür.
- İnsanın duygu ve düşüncelerini yansıtır. Edebiyat eserleri, insanın duygu ve düşüncelerini yansıtır.
- Toplumun kültürel değerlerini yansıtır. Edebiyat eserleri, toplumun kültürel değerlerini yansıtır.
Edebiyatın Türleri
Edebiyat, türlere ayrılarak incelenir. Edebiyat türleri, eserlerin içeriğine, konusuna, işleniş biçimine göre belirlenir.
Edebiyat türleri şunlardır:
- Nazım türleri: Şiir, kaside, gazel, mesnevi, rubai, şarkı, türkü, ağıt, mani, semai, koşma, varsağı, destan, halk şiiri, tekke şiiri, divan şiiri, aruz ölçüsü, hece ölçüsü
- Nesir türleri: Hikâye, roman, tiyatro, deneme, makale, anı, fıkra, söyleşi, eleştiri, mektup, günlük
2. Ünite: Şiir
Şiir Nedir?
Şiir, dil ile gerçekleştirilen, ölçülü ve kafiyeli, duygu ve düşüncelerin hayal gücüyle süslenerek anlatıldığı edebiyat türüdür.
Şiirin Özellikleri
Şiirin başlıca özellikleri şunlardır:
- Ölçülü ve kafiyelidir. Şiirler, belirli bir ölçü ve kafiye düzenine göre oluşturulur.
- Duygu ve düşüncelerin hayal gücüyle süslenerek anlatıldığı bir edebiyat türüdür. Şiirlerde, duygu ve düşünceler, hayal gücüyle zenginleştirilerek anlatılır.
- Kısa ve özlü bir anlatıma sahiptir. Şiirlerde, anlatılmak istenenler, kısa ve özlü bir şekilde anlatılır.
- Estetik bir anlatıma sahiptir. Şiirlerde, dil, anlatım ve üslup gibi unsurlar estetik bir şekilde kullanılır.
Şiirin Türleri
Şiir türleri, içeriğine, konusuna, işleniş biçimine göre belirlenir.
Şiir türleri şunlardır:
- Lirik şiir: Duygu ve düşüncelerin ön plana çıktığı şiir türüdür. Aşk, doğa, ölüm, yalnızlık gibi temaları işleyen lirik şiirler, genellikle hece ölçüsü ile yazılır.
- Epik şiir: Kahramanlık ve savaş konularını işleyen şiir türüdür. Destanlar, epik şiir türünün en önemli örnekleridir.
- Dramatik şiir: Tiyatronun temel unsurlarını taşıyan şiir türüdür.
3. Ünite: Hikâye
Hikâye Nedir?
Hikâye, olay çevresinde gelişen, yer, zaman ve şahıs kadrosu olan, okuyucuda merak uyandıran ve onu düşündüren edebiyat türüdür.
Hikayenin Özellikleri
Hikayenin başlıca özellikleri şunlardır:
- Olay çevresinde gelişir. Hikâyede