Boğazdaki Aşiret: Sabetayizm ve Türk Modernitesi
Mahmut Çetin’in 2009 yılında yayımlanan Boğazdaki Aşiret adlı kitabı, Türkiye’nin modernleşme sürecinde önemli bir rol oynayan Sabetayistlerin tarihini ve etkisini inceleyen önemli bir çalışmadır.
Kitap, dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, Sabetayizm’in tarihi ve inançları ele alınmaktadır. İkinci bölümde, Sabetayistlerin 19. yüzyılda Boğaziçi’ne yerleşme süreci ve buradaki faaliyetleri incelenmektedir. Üçüncü bölümde, Sabetayistlerin 20. yüzyılda Türkiye siyaseti ve ekonomisinde oynadıkları rol ele alınmaktadır. Dördüncü bölümde ise, Sabetayistlerin modern Türk kimliği üzerindeki etkisi tartışılmaktadır.
Sabetayizm’in Tarihi ve İnançları
Sabetayizm, 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda ortaya çıkan bir Yahudi mezhebidir. Mezhebin kurucusu Sabetay Sevi, 1665 yılında kendisini mesih ilan etmiştir. Sevi’nin mesihliğini kabul edenler, Osmanlı İmparatorluğu’nda baskı görmüş ve 1673 yılında sürgüne gönderilmiştir.
Sabetayistler, sürgün yerlerinde gizli bir şekilde inançlarını sürdürmüşlerdir. 19. yüzyılda ise, bazı Sabetayistler Osmanlı İmparatorluğu’na dönmeye başlamıştır. Bu Sabetayistler, Boğaziçi’nde yerleşmiş ve burada önemli bir güce kavuşmuşlardır.
Sabetayistlerin Boğaziçi’ne Yerleşmesi
Sabetayistlerin Boğaziçi’ne yerleşme süreci, 19. yüzyılın ortalarında başlamıştır. Bu dönemde, Osmanlı İmparatorluğu’nda ekonomik ve siyasi reformlar başlamıştır. Bu reformlar, Sabetayistlerin Boğaziçi’ne yerleşmesi için uygun bir ortam yaratmıştır.
Sabetayistler, Boğaziçi’nde yerleşerek burada önemli bir ekonomik ve siyasi güç haline gelmişlerdir. Bu güçleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme sürecinde önemli bir rol oynamıştır.
Sabetayistlerin Türkiye Siyaseti ve Ekonomisinde Oynaydıkları Rol
Sabetayistler, 20. yüzyılda Türkiye siyaseti ve ekonomisinde önemli bir rol oynamışlardır. Bu dönemde, Sabetayistler arasından birçok önemli siyasetçi, iş adamı ve sanatçı çıkmıştır.
Sabetayistlerin Türkiye siyasetinde oynadıkları rolün en önemli örneklerinden biri, Ali Fuat Cebesoy’dur. Cebesoy, Kurtuluş Savaşı’nda önemli bir rol oynamış ve cumhuriyetin ilk yıllarında önemli görevlerde bulunmuştur.
Sabetayistlerin Türkiye ekonomisinde oynadıkları rolün en önemli örneklerinden biri ise, Sakıp Sabancı’dır. Sabancı, Türkiye’nin en büyük sanayicilerinden biri olmuş ve Türk ekonomisine önemli katkılarda bulunmuştur.
Sabetayistlerin Modern Türk Kimliği Üzerindeki Etkisi
Sabetayistler, modern Türk kimliğinin oluşumunda önemli bir rol oynamışlardır. Bu rolün en önemli örneklerinden biri, Türk modernleşmesinin önemli bir simgesi olan Galatasaray Lisesi’dir. Galatasaray Lisesi, Sabetayistlerin önemli bir eğitim kurumu olmuş ve buradan mezun olan birçok kişi, Türk modernleşmesine önemli katkılarda bulunmuştur.
Sabetayistler, modern Türk kimliğinin oluşumunda oynadıkları rolü, kendileri ve çevreleri tarafından genellikle gizli tutmuşlardır. Ancak, Sabetayistlerin modern Türk kimliği üzerindeki etkisi, son yıllarda yapılan araştırmalarla daha iyi anlaşılmaya başlanmıştır.
Sonuç
Mahmut Çetin’in Boğazdaki Aşiret adlı kitabı, Türkiye’nin modernleşme sürecinde önemli bir rol oynayan Sabetayistlerin tarihini ve etkisini inceleyen önemli bir çalışmadır. Kitap, Sabetayizm’in tarihi, inançları, Boğaziçi’ne yerleşme süreci, Türkiye siyaseti ve ekonomisindeki rolü ve modern Türk kimliği üzerindeki etkisi gibi konuları kapsamlı bir şekilde ele almaktadır.
Kitap, Türkiye’nin modernleşme sürecini daha iyi anlamak isteyenler için önemli bir kaynaktır. Kitap, Sabetayistlerin Türkiye’deki rolünü ve etkisini daha iyi anlamamızı sağlayarak, Türkiye’nin modernleşme sürecine ilişkin tartışmalara yeni bir boyut kazandırmaktadır.