9. Sınıf Tarih Özet
Tarih ve Zaman
Tarih, insanlığın geçmişini inceleyen bilim dalıdır. Olayların ve olguların zaman içerisindeki gelişimini, neden-sonuç ilişkilerini araştırır. Tarih, geçmişi anlamamıza ve gelecek hakkında fikir sahibi olmamıza yardımcı olur.
Tarih biliminin temel kavramları şunlardır:
- Olay: Tarihte meydana gelen, toplumsal, siyasi, kültürel, ekonomik vb. alanlarda önemli etkileri olan gelişmelerdir.
- Olgu: Olayların sonucunda ortaya çıkan, uzun vadede etkilerini gösteren gelişmelerdir.
- Zaman: Olayların ve olguların meydana geldiği sırayı ifade eder.
- Yer: Olayların ve olguların meydana geldiği yeri ifade eder.
Tarih, çağlara ve dönemlere ayrılarak incelenir. Çağlar, yazının icadı ile başlar. Yazının icadından önceki döneme tarih öncesi çağlar, yazının icadından sonraki döneme ise tarih çağları denir.
Tarih Öncesi Çağlar
Tarih öncesi çağlar, insanların yerleşik düzene geçmediği, yazıyı bilmediği dönemlerdir. Bu çağlar, Taş Devri, Maden Devri ve Tarih öncesi Anadolu olmak üzere üçe ayrılır.
Taş Devri, insanların taş aletlerle avcılık ve toplayıcılıkla geçindiği dönemdir. Taş devri, Paleolitik Çağ, Mezolitik Çağ ve Neolitik Çağ olmak üzere üçe ayrılır.
Paleolitik Çağ, insanların ateşi keşfettiği, mağaralarda yaşadığı dönemdir.
Mezolitik Çağ, insanların göçebelikten yerleşik düzene geçtiği, tarım ve hayvancılığın başladığı dönemdir.
Neolitik Çağ, insanların tarım ve hayvancılığın geliştiği, yerleşik düzenin tamamen yerleştiği dönemdir.
Maden Devri, insanların metalleri işleyerek alet ve silahlar yaptığı dönemdir. Maden devri, Bakır Devri, Tunç Devri ve Demir Devri olmak üzere üçe ayrılır.
Bakır Devri, insanların bakır alet ve silahlar yaptığı dönemdir.
Tunç Devri, insanların bakır ve kalayın karışımından oluşan tunç alet ve silahlar yaptığı dönemdir.
Demir Devri, insanların demirin cevherinden ayrıştırmayı öğrendiği, demir alet ve silahlar yaptığı dönemdir.
Tarih Öncesi Anadolu
Anadolu, tarih öncesi çağlardan beri insanların yaşadığı bir bölgedir. Anadolu’da yapılan arkeolojik kazılarda, tarih öncesi çağlara ait birçok eser bulunmuştur.
Tarih öncesi Anadolu’da yaşayan uygarlıklardan bazıları şunlardır:
- Çatalhöyük: Neolitik Çağ’da yaşamış bir uygarlıktır. Çatalhöyük, dünyanın ilk kentlerinden biridir.
- Hattiler: Tunç Devri’nde yaşamış bir uygarlıktır. Hattiler, Anadolu’nun ilk uygarlığıdır.
- Hurriler: Tunç Devri’nde yaşamış bir uygarlıktır. Hurriler, Mezopotamya’dan Anadolu’ya göç eden bir halktır.
- Frigyalılar: Demir Devri’nde yaşamış bir uygarlıktır. Frigyalılar, Anadolu’da önemli bir uygarlık kurmuşlardır.
Tarih Çağları
Tarih çağları, yazının icadı ile başlar. Yazının icadından sonraki döneme tarih çağları denir. Tarih çağları, Antik Çağ, Orta Çağ ve Yeni Çağ olmak üzere üçe ayrılır.
Antik Çağ, Eski Yunan, Eski Roma ve Bizans İmparatorluğu olmak üzere üç dönemde incelenir.
Eski Yunan, MÖ 8. yüzyılda Ege Denizi çevresinde ortaya çıkmış bir uygarlıktır. Eski Yunanlılar, felsefe, bilim, sanat ve edebiyat alanlarında önemli gelişmelere imza atmışlardır.
Eski Roma, İtalya yarımadasında MÖ 8. yüzyılda ortaya çıkmış bir uygarlıktır. Eski Romalılar, hukuk, askerlik ve mühendislik alanlarında önemli gelişmelere imza atmışlardır.
Bizans İmparatorluğu, MÖ 330 yılında Roma İmparatorluğu’nun ikiye bölü