8. Sınıf Kalıtım Test PDF
Kalıtım, canlıların özelliklerinin döllerden döllere aktarılmasıdır. Kalıtımın temelinde, canlıların hücrelerinde bulunan DNA molekülü yer alır. DNA, canlıların genetik bilgilerini taşıyan bir moleküldür.
Kalıtım, canlıların neslini devam ettirmesini sağlayan en önemli mekanizmalardan biridir. Kalıtım sayesinde, canlılar kendi özelliklerini döllere aktararak, çevre şartlarına uyum sağlayabilir ve neslini devam ettirebilir.
Kalıtım, iki temel prensibe dayanır:
- Homozigotluk: Homozigotluk, bir özelliğin aynı genin iki kopyasına sahip olma durumudur.
- Heterozigotluk: Heterozigotluk, bir özelliğin farklı genin iki kopyasına sahip olma durumudur.
Kalıtımın temellerini anlamak için, öncelikle DNA molekülünü ve genleri tanımak gerekir.
DNA Molekülü
DNA, deoksiribonükleik asit’in kısaltmasıdır. Canlıların hücrelerinde bulunan ve genetik bilgileri taşıyan bir moleküldür. DNA, iki zincirden oluşur. Bu zincirler, birbirine sarmal bir yapıdadır. Zincirler, birbirine hidrojen bağları ile bağlanır.
DNA molekülünün her bir zinciri, dört farklı nükleotidden oluşur. Bu nükleotidler, adenin (A), timin (T), guanin (G) ve sitozin (C)’dir.
DNA molekülünde, genler bulunur. Genler, DNA molekülünün belirli bölgelerini oluşturan yapılardır. Her gen, belirli bir özelliği kontrol eder. Örneğin, göz rengini belirleyen gen, DNA molekülünün belirli bir bölgesinde bulunur.
Genler
Genler, DNA molekülünün belirli bölgelerini oluşturan yapılardır. Her gen, belirli bir özelliği kontrol eder. Örneğin, göz rengini belirleyen gen, DNA molekülünün belirli bir bölgesinde bulunur.
Genler, iki kopyadan oluşur. Bu kopyalar, homolog kromozomlar üzerinde bulunur. Homolog kromozomlar, birbirinin aynısı olan kromozomlardır.
Kalıtım Kanunları
Kalıtımın temellerini anlamak için, Mendel’in kalıtım kanunlarını bilmek gerekir. Mendel, yaptığı deneyler sonucunda, kalıtımın temellerini açıklayan üç kanun ortaya koymuştur.
Ayrışma Kanunu
Ayrışma kanunu, bir özelliğin iki farklı genin kontrol ettiği durumlarda geçerli olan bir kanundur. Bu durumda, döl, her bir genin sadece bir kopyasını alır.
Örneğin, göz rengini belirleyen gen, A ve a genlerinden oluşur. Bu durumda, A genine sahip bir birey ile a genine sahip bir bireyin dölleri, Aa veya aa genotipli olur.
Bağımsız Dağılım Kanunu
Bağımsız dağılım kanunu, iki farklı özelliğin farklı genler tarafından kontrol edildiği durumlarda geçerli olan bir kanundur. Bu durumda, döl, her bir özelliğin sadece bir kopyasını alır.
Örneğin, göz rengini ve saç rengini belirleyen genler, farklı genler tarafından kontrol edilir. Bu durumda, Aa genotipli bir bireyin, Bb genotipli bir birey ile döllenmesi durumunda, döller AaBb, Aabb, aaBb veya aabb genotipli olabilir.
Egemenlik Kanunu
Egemenlik kanunu, bir özelliğin iki farklı genin kontrol ettiği durumlarda geçerli olan bir kanundur. Bu durumda, dominant gen, resesif gene baskın olur.
Örneğin, göz rengini belirleyen gen, A ve a genlerinden oluşur. Bu durumda, A geni dominant, a geni resesiftir. Bu durumda, Aa genotipli bir birey, A geninin özelliklerini gösterir.
Kalıtımın Diğer Yönleri
Kalıtımın temellerini anladıktan sonra, kalıtımın diğer yönlerini de inceleyebiliriz.
Çoklu Gen Kalıtım
Çoklu gen kalıtım, bir özelliğin birden fazla genin kontrol ettiği durumlarda geçerli olan bir kalıtım şeklidir. Bu durumda, döl, her bir genin sadece bir kopyasını alır.
Çevresel Etkiler
Çevresel etkiler, kalıtımın gerçekleşmesini etkileyen faktörlerden biridir. Örneğin, beslenme, iklim koşulları ve hastalıklar gibi çevresel etkiler, kalıtımın gerçekleşmesini etkileyebilir.
Kalıtsal Hastalıklar
Kalıtsal hastalıklar, kalıtımdan kaynaklan