9. Sınıf Edat, Bağlaç, Ünlem
Edat
Edat, iki isim ya da isim soylu kelimeyi birbirine bağlayan, anlam ilgisi kuran kelimelerdir. Edatların cümlede yüklemle ilgisi yoktur.
Edatların görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Bağlama görevi: Edatların en temel görevi, iki isim ya da isim soylu kelimeyi birbirine bağlamaktır. Bu bağlama, zaman, yer, yön, neden, amaç, karşılaştırma, koşul, miktar, vasıta, niyet, özne-nesne, sıfat-isim gibi anlam ilişkileri ile kurulabilir. Örneğin, “evin önünde” cümlesinde “önünde” edatı, “ev” ve “ön” kelimelerini “yer” anlamında bağlamaktadır.
- Anlam ilgisi kurma görevi: Edatların bir diğer görevi de, cümlede anlam ilgisi kurmaktır. Bu anlam ilgisi, soru, istek, şart, öneri, karşılaştırma, neden-sonuç, gibi anlam ilişkileri ile kurulabilir. Örneğin, “neden böyle davrandın?” cümlesinde “neden” edatı, cümleye “soru” anlamı katmaktadır.
Edatların sınıflandırılması
Edatlar, bağladıkları kelimelerin türüne göre şu şekilde sınıflandırılabilir:
- İsim-isim edat: İsim ve isim soylu kelimeleri birbirine bağlayan edatlardır. Örneğin, “evin önünde”, “arkadaşımla”, “yarınki sınava” gibi.
- İsim-fiil edat: İsim ve fiili birbirine bağlayan edatlardır. Örneğin, “kaç gündür”, “çok çalıştım”, “düşünmeden” gibi.
- Fiil-fiil edat: Fiil ve fiili birbirine bağlayan edatlardır. Örneğin, “gelmeden önce”, “yapmadan olmaz”, “giderek” gibi.
Edatların örnekleri
Edatların örneklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- İsim-isim edat:
- ile, için, üzere, karşı, rağmen, ardınca, ardından, dolayı, gibi, ait, göre, göre, göre, göre, göre,
- İsim-fiil edat:
- kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar, kadar