9. Sınıf İsim Tamlamaları Test PDF
Giriş
Türkçede isim tamlamaları, bir ismin ek alarak başka bir ismi nitelemesi veya belirtmesi ile oluşan söz öbekleridir. İsim tamlamaları, Türkçenin en önemli yapı unsurlarından biridir ve cümlenin anlamını belirleyen önemli bir unsurdur.
İsim Tamlamalarının Çeşitleri
İsim tamlamaları, tamlayan ve tamlanan olmak üzere iki temel unsurdan oluşur.
- Tamlayan: Tamlananı niteleyen veya belirten isimdir.
- Tamlanan: Tamlayan tarafından nitelenen veya belirtilen isimdir.
İsim tamlamaları, tamlanana göre üçe ayrılır:
- Belirtili isim tamlamaları: Tamlayanı, tamlanana sorulan “hangi, kimin, neyin, nerenin, ne zamanki, nasıl, ne kadarlık” gibi sorulara cevap verir.
- Belirsiz isim tamlamaları: Tamlayanı, tamlanana sorulan “bir, birkaç, birçok, o, şu, bunlar, şunlar, onlar” gibi sorulara cevap verir.
- Zincirleme isim tamlamaları: İki veya daha fazla isim tamlamasından oluşan tamlamalardır.
Belirtili İsim Tamlamaları
Belirtili isim tamlamalarında tamlayan, tamlanana sorulan “hangi, kimin, neyin, nerenin, ne zamanki, nasıl, ne kadarlık” gibi sorulara cevap verir. Belirtili isim tamlamalarında tamlanan, tamlayan tarafından nitelenen veya belirtilen isimdir.
Belirtili İsim Tamlamalarının Örnekleri
- Hangi isim tamlamasıdır?
- “Kırmızı elbise” tamlamasında “kırmızı” tamlayan, “elbise” tamlanandır.
- “Küçük çocuk” tamlamasında “küçük” tamlayan, “çocuk” tamlanandır.
- “İstanbul’daki otel” tamlamasında “İstanbul’daki” tamlayan, “otel” tamlanandır.
Belirtili İsim Tamlamalarının Türleri
Belirtili isim tamlamaları, tamlayandaki niteleme türlerine göre üçe ayrılır:
- Niteleme tamlamaları: Tamlayan, tamlananı niteleyen bir sıfat veya zarftır.
- İlişki tamlamaları: Tamlayan, tamlananla bir ilgi kurar.
- Bütünlük tamlamaları: Tamlayan, tamlananı bütün olarak karşılar.
Niteleme Tamlamaları
Niteleme tamlamalarında tamlayan, tamlananı niteleyen bir sıfat veya zarftır. Niteleme tamlamalarında tamlanan, tamlayan tarafından nitelenen veya belirtilen isimdir.
Niteleme Tamlamalarının Örnekleri
- “Yeşil kalem” tamlamasında “yeşil” sıfat, “kalem” ismi niteler.
- “Çok güzel kız” tamlamasında “çok” zarf, “güzel” sıfat, “kız” ismini niteler.
İlişki Tamlamaları
İlişki tamlamalarında tamlayan, tamlananla bir ilgi kurar. İlişki tamlamalarında tamlanan, tamlayan tarafından belirtilen isimdir.
İlişki Tamlamalarının Örnekleri
- “Okul müdürü” tamlamasında “okul” ile “müdür” arasında “yönetici” ilişkisi vardır.
- “İstanbul’daki otel” tamlamasında “İstanbul” ile “otel” arasında “yer” ilişkisi vardır.
Bütünlük Tamlamaları
Bütünlük tamlamalarında tamlayan, tamlananı bütün olarak karşılar. Bütünlük tamlamalarında tamlanan, tamlayan tarafından belirtilen isimdir.
Bütünlük Tamlamalarının Örnekleri
- “Kırmızı elbise” tamlamasında “kırmızı” ve “elbise” birlikte bir bütün oluşturur.
- “İstanbul’un güzelliği” tamlamasında “İstanbul” ve “güzellik” birlikte bir bütün oluşturur.
Belirsiz İsim Tamlamaları
Belirsiz isim tamlamalarında tamlayan, tamlanana sorulan “bir, birkaç, birçok, o, şu, bunlar, şunlar, onlar” gibi sorulara cevap verir. Belirsiz isim tamlamalarında tamlanan