9 Sınıf Iş Güç Enerji Konu Anlatımı Pdf

9. Sınıf İş Güç Enerji Konu Anlatımı

İş

Fizikte iş, kuvvetin bir cisme yaptığı yer değiştirmeye bağlı olarak ortaya çıkan enerji değişimidir. İş, bir kuvvetin bir cisme yaptığı yer değiştirmeye çarpımına eşittir.

İşin formülü:

W = F * d

Burada;

• W: Yapılan iş (Joule)
• F: Uygulanan kuvvet (Newton)
• d: Cismin yer değiştirmesi (Metre)

İşin tanımından da anlaşılacağı gibi, bir kuvvetin iş yapabilmesi için bir cisme yer değiştirme yaptırması gerekir. Örneğin, bir masanın üstündeki bir kitabı ittiğimizde, kitaba bir kuvvet uygulamış oluruz. Ancak, kitap yer değiştirmedikçe, bu kuvvet iş yapmaz. Kitabı iterek masanın üzerine koyduğumuzda ise, kuvvetin yaptığı iş, kitabın ağırlığına eşit olur.

İşin birimi Joule (J)’dur. Joule, Newton-metre (N-m) ile de ifade edilebilir.

İşin pozitif ve negatif olması mümkündür. İşin pozitif olması, kuvvetin cisme yol aldırması anlamına gelir. Örneğin, bir kitabı iterek masanın üzerine koyduğumuzda, iş pozitif olur. İşin negatif olması ise, kuvvetin cisme karşı koyması anlamına gelir. Örneğin, bir kitabı masadan iterek yere düşürdüğümüzde, iş negatif olur.

İşin sıfır olması da mümkündür. İşin sıfır olması, kuvvetin cisme yol aldırmaması anlamına gelir. Örneğin, bir kitabı masanın üzerinde itip durduğumuzda, iş sıfır olur.

İşin Enerji İlişkisi

İş, bir enerji değişimine neden olur. Yapılan iş, cismin kinetik enerjisinde, potansiyel enerjisinde veya başka bir tür enerjisinde bir artışa neden olur.

İş-enerji ilişkisi aşağıdaki gibi ifade edilebilir:

W = ΔE

Burada;

• W: Yapılan iş (Joule)
• ΔE: Enerjideki değişim (Joule)

İş-enerji ilişkisinden, yapılan işin enerjideki değişime eşit olduğu anlaşılmaktadır. Örneğin, bir kitabı iterek masanın üzerine koyduğumuzda, yapılan iş, kitabın kinetik enerjisinde bir artışa neden olur.

Güç

Güç, bir işin birim zamanda yapılmasıdır. Güç, bir kuvvetin bir cisme yaptığı yer değiştirmenin birim zamandaki değerine eşittir.

Gücün formülü:

P = W/t

Burada;

• P: Güç (Watt)
• W: Yapılan iş (Joule)
• t: Zaman (Saniye)

Gücün birimi Watt (W)’dır.

Gücün büyük olması, işin daha kısa sürede yapılması anlamına gelir. Örneğin, bir kitabı 10 saniyede iterek masanın üzerine koyduğumuzda, güç, kitabı 5 saniyede iterek masanın üzerine koyduğumuzda daha büyük olur.

Enerji

Enerji, bir sistemin iş yapabilme yeteneğidir. Enerji, skaler bir büyüklüktür. Yani enerjinin yönü, bileşeni ve uygulama noktası gibi vektörel özellikleri yoktur.

Enerjinin farklı türleri vardır. En yaygın enerji türleri şunlardır:

• Kinetik enerji: Bir cismin hareketinden dolayı sahip olduğu enerjidir.
• Potansiyel enerji: Bir cismin konumundan veya biçiminden dolayı sahip olduğu enerjidir.
• Termal enerji: Bir cismin sıcaklığından dolayı sahip olduğu enerjidir.
• Kimyasal enerji: Bir maddenin kimyasal bağlarından dolayı sahip olduğu enerjidir.
• Nükleer enerji: Bir atomun çekirdeğinden dolayı sahip olduğu enerjidir.

Enerjinin korunumu yasası: Bir sistemin toplam enerjisi, herhangi bir işlem sonucunda değişmez.

İş-enerji ilişkisinden, yapılan işin enerjideki değişime eşit olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle, bir sistemin enerjisindeki değişim, yapılan iş ile belirlenir.

İş-enerji ilişkisi aşağıdaki gibi ifade edilebilir:

W = ΔE

Burada;

• W: Yapılan iş (Joule)
• ΔE: Enerjideki değişim (Joule)

İş-enerji ilişkisi, enerjinin korunumu yasasının bir ifadesidir.