8. Sınıf Fen Bilimleri 2. Ünite: DNA ve Genetik Kod
DNA ve Genetik Kod ünitesi, canlılığın temelini oluşturan DNA yapısını ve işleyişini, genetik kodu ve kalıtımı, mutasyon ve modifikasyonu, adaptasyonu (çevreye uyumu) ve biyoteknolojiyi kapsamaktadır.
DNA Yapısı
DNA, canlılığın temel yapı taşı olan kromozomların temel bileşenidir. Kromozomlar, hücre çekirdeğinde bulunan ve DNA ile proteinlerden oluşan yapılardır. DNA, canlının kalıtsal özelliklerini taşıyan bir moleküldür.
DNA, dört çeşit nükleotid adı verilen yapı taşlarından oluşur. Bu nükleotidler, adenin (A), sitozin (C), guanin (G) ve timin (T) olarak adlandırılır. DNA molekülü, bu nükleotidler arasındaki bağlarla birbirine bağlanmış iki zincirden oluşur. Bu iki zincir, merdiven basamakları gibi birbirine dik olarak sarılmıştır.
DNA’nın yapısındaki her bir basamak, bir nükleotidi temsil eder. Basamaklar arasındaki bağlar, hidrojen bağlarıdır. Bu bağlar, DNA’nın kararlılığını sağlar.
Genetik Kod
DNA, canlının kalıtsal özelliklerini taşıyan bir moleküldür. Bu özellikler, DNA’daki nükleotid dizilimlerinde saklıdır. DNA’daki bu nükleotid dizilimlerine genetik kod adı verilir.
Genetik kod, 64 farklı kombinasyondan oluşur. Bu kombinasyonlar, 20 farklı amino asidi kodlar. Amino asitler, proteinlerin yapı taşlarıdır.
Genetik kod, DNA’daki nükleotid dizilimi ile proteinlerdeki amino asit dizilimi arasında bir ilişki kurar. Bu ilişki sayesinde, DNA’daki bilgiler, proteinlere aktarılır.
Kalıtım
Kalıtım, canlılarda, ebeveynlerden yavrulara aktarılan özelliklerin aktarılmasıdır. Kalıtım, DNA’daki genetik kod sayesinde gerçekleşir.
Ebeveynlerin DNA’ları, hücre bölünmesi sırasında birbirinden ayrılır. Bu sayede, yavruların DNA’ları, ebeveynlerinden farklı bir yapıya sahip olur.
Yavrular, ebeveynlerinden aldıkları DNA sayesinde, onların özelliklerini taşır. Örneğin, ebeveynlerin saç rengi, göz rengi, boyu ve kilosu gibi özellikleri, yavrulara aktarılır.
Mutasyon ve Modifikasyon
Mutasyon, DNA’daki nükleotid dizilimi değişikliğidir. Mutasyonlar, doğal yollarla veya çevresel faktörler nedeniyle oluşabilir.
Mutasyonlar, kalıtsal değişikliklere neden olabilir. Örneğin, bir mutasyon sonucunda, bir bireyin saç rengi değişebilir.
Modifikasyon, kalıtsal olmayan değişikliklerdir. Modifikasyonlar, çevresel faktörler nedeniyle oluşur. Örneğin, bir bireyin güneş ışınlarına maruz kalması sonucunda, cilt renginde değişiklik meydana gelebilir.
Adaptasyon (Çevreye Uyum)
Adaptasyon, canlının çevresine uyum sağlamasıdır. Canlı, çevreye uyum sağlamak için, kalıtsal veya çevresel değişiklikler yapabilir.
Canlı, çevreye uyum sağlayarak, hayatta kalma şansını artırır. Örneğin, bir canlının yaşadığı ortamdaki sıcaklık artarsa, canlının bu sıcaklığa uyum sağlaması gerekir. Canlı, bu uyumu sağlamak için, kalıtsal değişiklikler yapabilir. Örneğin, canlının derisinin kalınlaşması, sıcaklığa karşı bir adaptasyondur.
Biyoteknoloji
Biyoteknoloji, canlıları kullanarak yeni ürünler ve teknolojiler üretme bilimidir. Biyoteknoloji, tıp, gıda, tarım ve çevre gibi çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.
Biyoteknolojinin bazı uygulamalarından bazıları şunlardır:
- Yeni ilaçların ve tedavilerin geliştirilmesi
- Yeni gıdaların üretilmesi
- Tarımsal verimin artırılması
- Çevre kirliliğinin azaltılması
8. Sınıf Fen Bilimleri 2. Ünite Konu Anlatımı PDF
Örnek Sorular
- DNA, canlılığın temel yapı taşıdır. DNA’nın yapısını ve işleyişini kısaca açıklayınız.
- Genetik kod, canlılarda kalıtımın temelini oluşturur. Genetik kodun özelliklerini açıklayınız.
- Kalıtım, canlılarda ebeveynlerden yavrulara aktarılan özelliklerin