Fiilde Çatı
Fiilde çatı, fiilin öznenin eylemi yapıp yapmadığını veya eylemin öznenin üzerinde yapılıp yapılmadığını gösteren bir dilbilgisi kategorisidir. Türkçede iki tür çatı vardır: etken çatı ve edilgen çatı.
Etken Çatı
Etken çatıda, fiil öznenin eylemi yaptığını gösterir. Örneğin:
- Çocuk topu tekmeledi.
- Öğretmen dersi anlattı.
- Doktor hastayı muayene etti.
Edilgen Çatı
Edilgen çatıda, fiil eylemin öznenin üzerinde yapıldığını gösterir. Örneğin:
- Top çocuk tarafından tekmelendi.
- Ders öğretmen tarafından anlatıldı.
- Hasta doktor tarafından muayene edildi.
Çatı Değiştirme
Bir fiilin çatısını değiştirmek için, fiilin çekim eki değiştirilir. Etken çatıda, fiilin çekim eki “-di”, “-ti”, “-du”, “-tü” veya “-dı” olur. Edilgen çatıda, fiilin çekim eki “-ildi”, “-ildi”, “-uldu”, “-ültü” veya “-ıldı” olur.
Örneğin:
- Çocuk topu tekmeledi. (etken çatı)
-
Top çocuk tarafından tekmelendi. (edilgen çatı)
-
Öğretmen dersi anlattı. (etken çatı)
- Ders öğretmen tarafından anlatıldı. (edilgen çatı)
Çatının Kullanımı
Çatı, bir cümlede anlatılmak istenen anlamı vurgulamak için kullanılır. Örneğin, bir cümlede öznenin eylemi yaptığını vurgulamak isteniyorsa, etken çatı kullanılır. Bir cümlede eylemin öznenin üzerinde yapıldığını vurgulamak isteniyorsa, edilgen çatı kullanılır.
Örneğin:
- Çocuk topu tekmeledi. (etken çatı)
-
Bu cümlede, çocuğun topu tekmelediği vurgulanmaktadır.
-
Top çocuk tarafından tekmelendi. (edilgen çatı)
- Bu cümlede, topun çocuk tarafından tekmelendiği vurgulanmaktadır.
Çatı ile İlgili Faydalı Siteler ve Dosyalar
Önemli Not: Bu yazı Google Gemini yapay zekası tarafından otomatik olarak oluşturulmuştur ve hatalı bilgiler içerebilir. Düzeltmek için iletişim sayfamızdaki formdan veya yine iletişim sayfamızda bulunan eposta adresi yoluyla bizimle iletişime geçebilirsiniz. Hata varsa hemen düzeltilmektedir.