Merkez Bankası Ne İş Yapar?
Merkez bankası, bir ülkenin para politikasını belirleyen ve uygulayan kurumdur. Merkez bankasının temel görevi, fiyat istikrarını sağlamak ve ekonomik büyümeyi desteklemektir. Merkez bankası, bu görevlerini yerine getirmek için çeşitli araçlar kullanır. Bunlar arasında açık piyasa işlemleri, rezerv gereksinimleri ve faiz oranları yer alır.
Açık Piyasa İşlemleri
Açık piyasa işlemleri, merkez bankasının piyasaya borçlanma araçları satması veya satın almasıdır. Merkez bankası, piyasaya borçlanma araçları sattığında, piyasadaki para arzını azaltır. Bu, faiz oranlarının yükselmesine ve ekonomik aktivitenin yavaşlamasına neden olur. Merkez bankası, piyasadan borçlanma araçları satın aldığında ise, piyasadaki para arzını artırır. Bu, faiz oranlarının düşmesine ve ekonomik aktivitenin hızlanmasına neden olur.
Rezerv Gereksinimleri
Rezerv gereksinimleri, bankaların müşterilerinden aldıkları mevduatların belirli bir yüzdesini merkez bankasında tutmaları zorunluluğudur. Rezerv gereksinimleri, piyasadaki para arzını kontrol etmek için kullanılır. Merkez bankası, rezerv gereksinimlerini artırdığında, bankaların piyasaya verebilecekleri kredi miktarı azalır. Bu, faiz oranlarının yükselmesine ve ekonomik aktivitenin yavaşlamasına neden olur. Merkez bankası, rezerv gereksinimlerini azalttığında ise, bankaların piyasaya verebilecekleri kredi miktarı artar. Bu, faiz oranlarının düşmesine ve ekonomik aktivitenin hızlanmasına neden olur.
Faiz Oranları
Faiz oranları, merkez bankasının belirlediği ve bankaların birbirlerine ve müşterilerine borç verirken kullandıkları oranlardır. Merkez bankası, faiz oranlarını artırdığında, borçlanma maliyeti artar. Bu, yatırımların ve tüketimin azalmasına neden olur. Merkez bankası, faiz oranlarını azalttığında ise, borçlanma maliyeti azalır. Bu, yatırımların ve tüketimin artmasına neden olur.
Merkez Bankasının Diğer Görevleri
Merkez bankası, fiyat istikrarını sağlamak ve ekonomik büyümeyi desteklemek için yukarıda belirtilen araçları kullanır. Ancak, merkez bankasının diğer görevleri de bulunmaktadır. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Bankacılık sistemini düzenlemek ve denetlemek
- Ülkenin döviz rezervlerini yönetmek
- Hükümete ekonomik danışmanlık yapmak
Merkez Bankası ile İlgili Faydalı Siteler ve Dosyalar
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: https://www.tcmb.gov.tr/
- Avrupa Merkez Bankası: https://www.ecb.europa.eu/
- Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası: https://www.federalreserve.gov/
- Uluslararası Para Fonu: https://www.imf.org/
- Dünya Bankası: https://www.worldbank.org/