Can isminin Kur’an’daki anlamı
Can ismi, Türk dilindeki en eski ve köklü isimlerden biridir. Anlamı “yaşayan, diri, canlı”dır. Can ismi, Arapça kökenli “nefs” kelimesinden gelir. Nefs kelimesi, Kur’an’da 200’den fazla ayette geçmektedir. Bu ayetlerde nefs, insanın kendisi, ruh, kişilik, varlık, varoluş, benlik gibi anlamlarda kullanılmıştır.
Can ismi Kur’an’da geçmemektedir. Ancak, nefs kelimesinin can anlamına geldiği birçok ayette açıkça ifade edilmektedir. Örneğin, Fussilet Suresi 53. ayette şöyle buyrulmaktadır:
“O, sizi bir tek nefsten yarattı.”
Bu ayette, insanın tek bir nefsten yaratıldığı ifade edilmektedir. Buradaki nefs kelimesi, insanın canı, ruhu, varoluşu anlamına gelmektedir.
Zümer Suresi 46. ayette de şöyle buyrulmaktadır:
“Ey insanlar! Sizi bir tek nefsten yaratan ve ondan da eşini yaratan, ikisinden de birçok erkek ve kadın türeten Allah’tan korkun.”
Bu ayette, insanın tek bir nefsten yaratıldığı ve bu nefsten bir eşinin yaratıldığı ifade edilmektedir. Buradaki nefs kelimesi, insanın canı, ruhu, varoluşu anlamına gelmektedir.
Mü’min Suresi 72. ayette de şöyle buyrulmaktadır:
“Onlar, Allah’ın kendilerine verdiği nimetleri inkar edip, “Bu, ancak bir büyüdür.” dediler. “Biz bu canlarımızın dirileceğine asla inanmayız.”
Bu ayette, insanların canlarının dirileceğine inanmadıkları ifade edilmektedir. Buradaki can kelimesi, insanın ruh, kişilik, varlık, varoluş anlamlarına gelmektedir.
Görüldüğü gibi, Kur’an’da nefs kelimesinin can anlamına geldiği birçok ayette açıkça ifade edilmektedir. Bu nedenle, can isminin Kur’an’daki anlamı “yaşayan, diri, canlı” olarak kabul edilebilir.
Can isminin Kur’an’da geçtiği bazı ayetler
- Fussilet Suresi 53. ayet:
“O, sizi bir tek nefsten yarattı.”
- Zümer Suresi 46. ayet:
“Ey insanlar! Sizi bir tek nefsten yaratan ve ondan da eşini yaratan, ikisinden de birçok erkek ve kadın türeten Allah’tan korkun.”
- Mü’min Suresi 72. ayet:
“Onlar, Allah’ın kendilerine verdiği nimetleri inkar edip, “Bu, ancak bir büyüdür.” dediler. “Biz bu canlarımızın dirileceğine asla inanmayız.”
- Mü’minun Suresi 91. ayet:
“Sonra onu ‘sağlıklı, sağlam bir insan’ olarak şekillendirdi.”
- Nisa Suresi 7. ayet:
“Kim bir cana kıyarsa, sanki bütün insanlara kıymış gibidir. Kim de bir canı kurtarırsa, sanki bütün insanlara hayat vermiş gibidir.”
- En’am Suresi 162. ayet:
“Allah, sizi topraktan yarattı, sonra bir damla sudan, sonra bir kan pıhtısından, sonra bir parça et parçasından, sonra da sizi bir başka yaratığa dönüştürdü. O, her şeyin yaratıcısıdır.”
- Araf Suresi 189. ayet:
“Allah, sizi tek bir nefsten yarattı, sonra ondan eşini yarattı ve ikisinden de birçok erkek ve kadın türetti. Allah, dilediğini yaratır. Allah, her şeye kadirdir.”
Can isminin Kur’an’da taşıdığı anlamlar
Can isminin Kur’an’da taşıdığı anlamlar şunlardır:
- Yaşayan, diri, canlı: Can isminin temel anlamı budur. Kur’an’da, can kelimesinin bu anlamı birçok ayette açıkça ifade edilmektedir.
- Ruh: Can kelimesi, Kur’an’da ruh anlamına da gelmektedir. Örneğin, Mü’min Suresi 72. ayette, insanların canlarının dirileceğine inanmadıkları ifade edilmektedir. Buradaki can kelimesi, insanın ruhuna işaret etmektedir.
- **Kişilik, varlık