Birim Fiyat Nedir?
Birim fiyat, bir imalatın veya malzemenin bir birimi için belirlenen fiyattır. Birim fiyat, imalatın veya malzemenin hammadde, işçilik ve makine gibi girdi maliyetlerinin yanı sıra, yüklenicinin karı ve genel giderlerinin de dahil edildiği bir maliyet hesaplamasıdır.
Birim fiyat, genellikle metrekare (m²), metreküp (m³), adet, kilogram (kg), ton gibi birimler ile ifade edilir. Örneğin, bir metrekare betonarme döşeme için birim fiyat 500 TL ise, bu, bir metrekare betonarme döşeme yapmak için 500 TL’ye ihtiyaç duyulacağı anlamına gelir.
Birim fiyat, özellikle yapım işlerinde önemli bir kavramdır. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerçekleştirilen yapım ihalelerinde, yaklaşık maliyet hesaplamasında birim fiyatlar esas alınır. Yaklaşık maliyet, bir işin yaklaşık olarak ne kadara mal olacağını gösteren bir hesaplamadır.
Birim Fiyat Türleri
Birim fiyatlar, farklı kriterlere göre sınıflandırılabilir.
- Yayınlandığı kuruma göre: Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayınlanan birim fiyatlar ile özel sektör tarafından yayınlanan birim fiyatlar olmak üzere iki tür birim fiyat vardır.
- Kullanıldığı alana göre: Yapım, hizmet ve mal alımlarında kullanılan birim fiyatlar olmak üzere üç tür birim fiyat vardır.
- Tespit yöntemine göre: Analiz yöntemiyle tespit edilen birim fiyatlar ile rayiç yöntemiyle tespit edilen birim fiyatlar olmak üzere iki tür birim fiyat vardır.
Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Yayınlanan Birim Fiyatlar
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayınlanan birim fiyatlar, genellikle her yıl güncellenir. Bu fiyatlar, ilgili kurum ve kuruluşların web sitelerinde yayınlanır.
Türkiye’de kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayınlanan birim fiyatların en önemlileri şunlardır:
- Yapı İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ): YİGŞ, kamu kurum ve kuruluşlarınca gerçekleştirilen yapım işlerinde uygulanacak genel şartları düzenleyen bir yönetmeliktir. YİGŞ’in eki olan Birim Fiyat Tarifleri, yapım işlerinde kullanılan imalatların ve malzemelerin birim fiyatlarını belirlemektedir.
- Yükseköğretim Kurumları İnşaat İşleri Birim Fiyat Tarifleri: Yükseköğretim Kurulu tarafından yayınlanan bu tarifler, yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen inşaat işlerinde kullanılan imalatların ve malzemelerin birim fiyatlarını belirlemektedir.
- Karayolları Genel Müdürlüğü Birim Fiyat Tarifleri: Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan bu tarifler, karayolları yapım işlerinde kullanılan imalatların ve malzemelerin birim fiyatlarını belirlemektedir.
Özel Sektör Tarafından Yayınlanan Birim Fiyatlar
Özel sektör tarafından yayınlanan birim fiyatlar, genellikle kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayınlanan birim fiyatlardan daha yüksektir. Bu, özel sektörde işçilik ve malzeme maliyetlerinin kamu kurum ve kuruluşlarına göre daha yüksek olmasından kaynaklanmaktadır.
Özel sektör tarafından yayınlanan birim fiyatlar, genellikle ilgili firmaların web sitelerinde yayınlanır.
Yapım, Hizmet ve Mal Alımlarında Kullanılan Birim Fiyatlar
Yapım, hizmet ve mal alımlarında kullanılan birim fiyatlar, farklı şekillerde ifade edilebilir.
- Yapım işlerinde: Yapım işlerinde kullanılan birim fiyatlar, genellikle metrekare (m²), metreküp (m³), adet, kilogram (kg), ton gibi birimler ile ifade edilir. Örneğin, bir metrekare betonarme döşeme için birim fiyat 500 TL ise, bu, bir metrekare betonarme döşeme yapmak için 500 TL’ye ihtiyaç duyulacağı anlamına gelir.
- Hizmet işlerinde: Hizmet işlerinde kullanılan birim fiyatlar, genellikle saat, gün, hafta, ay gibi birimlerle ifade edilir. Örneğin, bir saatlik elektrik tesisatı işçiliği için birim fiyat 50 TL ise, bu, bir saatlik elektrik tesisatı işçiliği için 50 TL’ye ihtiyaç duyulacağı anlamına gelir.
- Mal alımlarında: Mal alımlarında kullanılan birim fiyatlar, genellikle metrekare (m²), metreküp (m³), adet, kilogram (kg), ton gibi birimler ile ifade edilir. Örneğin, bir metrekare fayans için birim fiyat 100 TL ise, bu, bir metrekare fayans almak için 100 TL’ye ihtiyaç duyulacağı anlamına gelir.
Analiz Yöntemi ile Tespit Edilen Birim Fiyatlar
Analiz yöntemi ile tespit edilen birim fiyatlar, imalatın veya malzemenin girdi maliyetlerinin hesaplanmasıyla elde edilir. Bu yöntemde, imalatın veya malzemenin hammadde, işçilik ve makine gibi girdi maliyetleri ayrı ayrı