Diyarbakır İsminin Anlamı
Diyarbakır, Türkiye’nin en eski ve köklü şehirlerinden biridir. Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve önemli bir kültür merkezi olmuştur. Şehrin adı da bu köklü geçmişini yansıtır niteliktedir.
Diyarbakır’ın isminin etimolojisi hakkında iki farklı görüş vardır. İlk görüşe göre, şehrin adı “Bakır memleketi” anlamına gelen “Diyarbakır”dır. Bu görüş, şehrin antik çağlardan beri bakır madeni bakımından zengin olmasından kaynaklanmaktadır. Nitekim, Diyarbakır’ın çevresindeki topraklarda çıkarılan bakır, Anadolu’nun en eski bakır madenleri arasında yer almaktadır.
İkinci görüşe göre ise, şehrin adı “Bekr kabilesinin yurdu” anlamına gelen “Diyar-ı Bekir”dir. Bu görüş, Müslüman Arapların egemenliği sırasında şehre yerleşen Bekr kabilesinden kaynaklanmaktadır. Bekr kabilesi, Rabia Arapları’nın iki büyük kabilesinden biri olup Dicle kenarında yaşamıştır.
Bu iki görüşten hangisinin doğru olduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte, her iki görüş de şehrin zengin tarihini ve kültürünü yansıtmaktadır.
Diyarbakır’ın Tarihi
Diyarbakır’ın tarihi, MÖ 7. binyıla kadar uzanmaktadır. Bu dönemde, şehirde Hurri ve Mitanni uygarlıklarının yerleşimleri olduğu bilinmektedir. MÖ 6. yüzyılda, Asurlar şehri ele geçirmiş ve “Amedi” olarak adlandırmıştır. MÖ 3. yüzyılda, Makedonya Kralı Büyük İskender, şehri Perslerden ele geçirmiştir. İskender’in ölümünden sonra, şehir Seleukos İmparatorluğu’nun egemenliğine girmiştir.
MÖ 1. yüzyılda, Romalılar, Diyarbakır’ı ele geçirmiştir. Roma egemenliği sırasında, şehir “Diyarbakır” olarak anılmaya başlanmıştır. MS 3. yüzyılda, Sasaniler şehri ele geçirmiştir. Sasani egemenliği sırasında, Diyarbakır, önemli bir ticaret ve kültür merkezi haline gelmiştir.
MS 7. yüzyılda, Müslüman Araplar, Diyarbakır’ı ele geçirmiştir. Arap egemenliği sırasında, şehir “Diyar-ı Bekir” olarak anılmaya başlanmıştır. Araplar, şehri İslam’ın önemli bir merkezi haline getirmiştir.
Daha sonraki yüzyıllarda, Diyarbakır, sırasıyla Artuklular, Selçuklular, İlhanlılar, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Osmanlılar’ın egemenliğine girmiştir. Osmanlı egemenliği sırasında, Diyarbakır, Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli şehirlerinden biri haline gelmiştir.
Cumhuriyet’in ilanından sonra, Diyarbakır, Türkiye Cumhuriyeti’nin bir ili olmuştur.
Diyarbakır’ın Kültürü
Diyarbakır, zengin bir kültüre sahip bir şehirdir. Şehir, birçok farklı medeniyete ev sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerin kültürlerinden etkilenmiştir.
Diyarbakır’ın kültüründe, İslam, Kürt ve Ermeni kültürleri önemli bir rol oynamaktadır. Şehir, birçok tarihi ve kültürel mirasa ev sahipliği yapmaktadır. Diyarbakır Kalesi, Ulu Cami, Mardin Kapı, Keçi Burcu, On Gözlü Köprü, Suriçi ve Hasan Paşa Hanı, şehrin en önemli tarihi ve kültürel miraslarından bazılarıdır.
Diyarbakır, aynı zamanda, sanat ve edebiyat alanında önemli bir şehirdir. Şehir, birçok ünlü şair, yazar ve sanatçıya ev sahipliği yapmıştır. Diyarbakırlı ünlü şairlerden bazıları şunlardır: Ahmed-i Hani, Fakirullah Efendi, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Arif ve Cemal Süreya. Diyarbakırlı ünlü yazarlardan bazıları şunlardır: Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Orhan Kemal ve Ayşe Kulin.
Diyarbakır’ın Ekonomisi
Diyarbakır, Türkiye’nin önemli bir ekonomik merkezlerinden biridir. Şehir, sanayi, ticaret ve turizm alanında önemli bir yere sahiptir.
Diyarbakır’ın sanayisinde, tekstil, gıda, metal ve kimya sektörleri önemli bir rol oynamaktadır. Şehir, aynı zamanda, önemli bir ticaret merkezidir. Diyarbakır, Doğu Anadolu Bölgesi’nin en önemli ticaret merkezidir.
Diyarbakır, aynı zamanda, önemli bir turizm merkezidir. Şehir, tarihi ve kültürel mirasları, doğal güzellikleri ve lezzetli yemekleriyle turistleri kendine çekmektedir.
Sonuç
Diyarbakır, köklü bir geçmişe, zengin bir kültüre ve önemli bir ekonomiye sahip bir şehirdir