Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Tazminat Alabilir mi?
Kıdem tazminatı, işçinin işverene olan sadakatini ve iş yerindeki kıdem süresini karşılığında verilen bir tazminattır. İş Kanunu’nun 14. maddesine göre, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir sebep olmaksızın feshi halinde işçiye kıdem tazminatı ödenir.
Genel kural olarak, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması halinde kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, İş Kanunu’nda bazı istisnalar öngörülmüştür. Bu istisnalar kapsamındaki durumlarda, kendi isteğiyle işten ayrılan işçi de kıdem tazminatı alabilir.
İş Kanunu’nda öngörülen istisnalar şu şekildedir:
- Emeklilik: İşçi, Sosyal Güvenlik Kurumu’na veya bağlı bulunduğu sandığa emeklilik için başvurarak işten ayrılırsa, kendi isteğiyle ayrılmış olsa dahi kıdem tazminatı alabilir.
- Malullük: İşçi, malullük aylığı bağlanması için işten ayrılırsa, kendi isteğiyle ayrılmış olsa dahi kıdem tazminatı alabilir.
- Toptan ödeme: İşçi, emekliliğe hak kazanamayıp toptan ödeme almak için işten ayrılırsa, kendi isteğiyle ayrılmış olsa dahi kıdem tazminatı alabilir.
- İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı: İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle işçinin iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işçi kendi isteğiyle ayrılmış olsa dahi kıdem tazminatı alabilir. Bu durumda, işçinin iş sözleşmesini feshettiğini işverene yazılı olarak bildirmesi ve işverenin davranışının ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı olduğunu ispat etmesi gerekir.
- İşverenin işçiye iş sözleşmesini feshetmesi için baskı yapması: İşverenin işçiyi iş sözleşmesini feshetmesi için baskı yapması halinde, işçi kendi isteğiyle ayrılmış olsa dahi kıdem tazminatı alabilir. Bu durumda, işçinin iş sözleşmesini feshettiğini işverene yazılı olarak bildirmesi ve işverenin baskı yaptığını ispat etmesi gerekir.
2021 yılı için kıdem tazminatı hesaplaması
Kıdem tazminatı, işçinin son aldığı brüt ücret ve son işverene bağlı çalışma süresi göz önünde bulundurularak hesaplanır. Kıdem tazminatının hesabı şu şekilde yapılır:
Kıdem tazminatı = (Son brüt ücret * Çalışma süresi) / 30
Örnek olarak, bir işçinin son aldığı brüt ücret 5.000 TL ve son işverene bağlı çalışma süresi 5 yıl ise, işçinin kıdem tazminatı tutarı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = (5.000 TL * 5 yıl) / 30
= 833,33 TL/ay * 5 yıl
= 4.166,65 TL
Sonuç
Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, İş Kanunu’nda öngörülen istisnalar kapsamındaki durumlarda, kendi isteğiyle işten ayrılan işçi de kıdem tazminatı alabilir. Bu istisnalar şu şekildedir:
- Emeklilik
- Malullük
- Toptan ödeme
- İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı
- İşverenin işçiye iş sözleşmesini feshetmesi için baskı yapması
İşçi, kendi isteğiyle işten ayrıldıktan sonra kıdem tazminatı alıp alamayacağından emin değilse, bir avukata danışması faydalı olacaktır.