Kötüniyet Tazminatı Nedir?
Kötüniyet tazminatı, işverenin belirsiz süreli iş sözleşmesini, işçinin iş güvencesi kapsamında olmamasına rağmen, işçiye zarar vermek amacıyla feshetmesi halinde işçiye ödenen tazminat türüdür. Kötü niyet tazminatı, kıdem ve ihbar tazminatlarından farklı olarak, işçinin uğradığı zarara bağlı olmaksızın ödenir.
Kötüniyet Tazminatı Şartları
Kötüniyet tazminatı talep edilebilmesi için aşağıdaki şartların bulunması gerekir:
- İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması
- İşçinin iş güvencesi kapsamında olmaması
- İşverenin feshinde kötü niyetli olması
İş Sözleşmesinin Belirsiz Süreli Olması
Kötüniyet tazminatı, yalnızca belirsiz süreli iş sözleşmeleri için talep edilebilir. Belirli süreli iş sözleşmeleri için kötü niyet tazminatı talep edilemez.
İşçinin İş Güvencesi Kapsamında Olmaması
İş güvencesi, işçinin işveren tarafından keyfi olarak işten çıkarılmasını engelleyen bir yasal düzenlemedir. İş güvencesi hükümlerine göre, 30 veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde çalışan işçiler, belirli şartlarla iş güvencesi kapsamındadır. İş güvencesi kapsamında olan işçiler, işveren tarafından keyfi olarak işten çıkarılırsa, feshin geçersizliğine ve işe iadesine hükmedilebilir.
İş güvencesi kapsamında olmayan işçiler, işveren tarafından işten çıkarılırsa, işverenin feshinde kötü niyetli olması halinde kötüniyet tazminatı talep edebilirler.
İşverenin Feshinde Kötü Niyetli Olması
İşverenin feshinde kötü niyetli olması, kötüniyet tazminatı talep edilebilmesi için en önemli şarttır. Kötü niyet, işçiye zarar vermek amacıyla feshi ifade eder. İşverenin feshinde kötü niyetli olup olmadığının tespiti, mahkemenin takdirine bağlıdır.
Kötü niyetli fesih olarak kabul edilebilecek bazı durumlar şunlardır:
- İşçinin sendika üyesi olması veya sendikal faaliyetlerde bulunması nedeniyle işveren tarafından işten çıkarılması
- İşçinin işe iadesine karar verilmesi nedeniyle işveren tarafından işten çıkarılması
- İşçinin kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarının ödenmesini talep etmesi nedeniyle işveren tarafından işten çıkarılması
Kötüniyet Tazminatı Miktarı
Kötüniyet tazminatı, ihbar tazminatı tutarının üç katıdır. İhbar tazminatı hesaplanırken, işçinin brüt ücreti, kıdem süresi ve işyerinde çalıştığı yer dikkate alınır.
Örneğin, bir işçinin brüt ücreti 5.000 TL, kıdem süresi 5 yıl ve işyerinde çalıştığı yer İstanbul ise, ihbar tazminatı tutarı 25.000 TL olacaktır. Bu durumda, işçi kötüniyet tazminatı olarak 75.000 TL talep edebilir.
Kötüniyet Tazminatı Talep Edilmesi
Kötüniyet tazminatı, işveren tarafından işten çıkarılan işçi tarafından talep edilebilir. İşçi, kötüniyet tazminatı talebini, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren bir yıl içinde iş mahkemesine açacağı bir dava ile yapabilir.
Dava dilekçesinde, işçinin kimliği, işverenin kimliği, iş sözleşmesinin feshedildiği tarih, feshin gerekçesi ve kötüniyet tazminatı talebinin gerekçeleri belirtilmelidir.
Dava sonucunda, mahkeme işçinin lehine karar verirse, işverene kötüniyet tazminatı ödemesi için hükmedilir.
Kötüniyet Tazminatı ve İş Güvencesi Primi
İşveren tarafından ödenen kötüniyet tazminatı, işçinin iş güvencesi primi hesabına dahil edilir. İşçi, iş güvencesi primlerini hak ettiği takdirde, kötüniyet tazminatı da bu primler için dikkate alınır.
Kötüniyet Tazminatı ve Yargıtay Kararları
Yargıtay, işçilerin kötüniyet tazminatı taleplerini haklı bularak işçilerin lehine kararlar vermektedir. Yargıtay’ın bazı kararları şunlardır:
- İşçinin sendika üyesi olması nedeniyle işveren tarafından işten çıkarılmasında, işverenin feshinde kötü niyetli olduğu kabul edilmelidir. (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2014/25024, K. 2015/