Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, bir iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshi halinde işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve son 3 ayda aldığı ücrete göre hesaplanır.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları
Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshi halinde.
- İşçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshinden önce son üç ay içinde çalıştığı sürenin en az altı ay olması.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve son 3 ayda aldığı ücrete göre hesaplanır.
Kıdem tazminatının hesabında kullanılan formül şu şekildedir:
Kıdem tazminatı = (İşçinin son 3 ayda aldığı ücret * İşçinin işyerinde çalıştığı süre) / 30
Kıdem Tazminatı Hesaplama Örneği
Örneğin, bir işçinin son 3 ayda aldığı ücret 5.000 TL ve işyerinde çalıştığı süre 5 yıl ise, kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = (5.000 TL * 5 yıl) / 30
= 83.333,33 TL
Kıdem Tazminatına İlişkin Özel Durumlar
Kıdem tazminatına ilişkin bazı özel durumlar şunlardır:
- İşçi kendi isteğiyle işten ayrılırsa kıdem tazminatı alamaz. Ancak, işçinin işyerinde en az 15 yıl çalışmış olması ve kendi isteğiyle işten ayrılması halinde kıdem tazminatı alabilir.
- İşçinin işyerinde çalıştığı süre 1 yıldan az ise kıdem tazminatı alamaz.
- İşverenin işçiye ihtar öne sürerek işten çıkarması halinde kıdem tazminatı ödenmez. Ancak, işçinin işyerinde çalıştığı süre 15 yıl ve daha fazla ise ihtar öne sürülmesi halinde de kıdem tazminatı ödenir.
- İşverenin işçiye iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatı, işçinin işten ayrıldığı tarihte ki ücreti üzerinden hesaplanır. Ancak, işçinin iş sözleşmesinin feshinden önce işten ayrıldığı tarihte ki ücreti daha yüksek ise, kıdem tazminatı bu ücret üzerinden hesaplanır.
Kıdem Tazminatının Ödenmesi
Kıdem tazminatı, işveren tarafından işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren en geç 20 gün içinde ödenir. İşverenin kıdem tazminatı ödememesi halinde işçi, icra takibi başlatabilir.
Kıdem Tazminatı Davaları
Kıdem tazminatı konusunda işçi ve işveren arasında anlaşmazlık olması halinde işçi, kıdem tazminatı davası açabilir. Kıdem tazminatı davalarında, işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı ve kıdem tazminatının miktarı mahkeme tarafından belirlenir.
Kıdem Tazminatı ile İlgili Düzenlemeler
Kıdem tazminatına ilişkin düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshi halinde işçiye, işyerinde çalıştığı her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.
Kıdem Tazminatı ile İlgili Yargıtay Kararları
Kıdem tazminatı konusunda Yargıtay tarafından verilen kararlarda, işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı ve kıdem tazminatının miktarı konusunda çeşitli değerlendirmeler yapılmaktadır.
Örneğin, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2022/17392 E. ve 2023/2011 K. sayılı kararı ile, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi halinde, işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağı, kıdem tazminatının miktarının ise işçinin