Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi veya işçinin iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak feshetmesi durumunda, işçiye ödenen bir tazminattır. Kıdem tazminatının amacı, işçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca edindiği bilgi ve becerilerini kaybetmesine ve yeni bir iş bulmak zorunda kalmasına bağlı olarak uğrayabileceği maddi ve manevi zararları karşılamaktır.
Kıdem Tazminatı Kimlere Ödenir?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi veya işçinin iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak feshetmesi durumunda, işçiye ödenir. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir.
Kıdem Tazminatı Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve son ücretine göre hesaplanır. Kıdem tazminatı hesaplaması şu şekilde yapılır:
Kıdem tazminatı = İşçinin çalıştığı süre x Son ücret x 30
Örneğin, bir işçi 10 yıl boyunca bir işyerinde çalışmış ve son ücreti 5.000 TL ise, işçinin kıdem tazminatı 150.000 TL olacaktır.
Kıdem tazminatı = 10 x 5.000 x 30 = 150.000
Kıdem Tazminatı Tavanı
Kıdem tazminatı tavanı, bir işçinin kıdem tazminatı olarak alabileceği en yüksek tutardır. Kıdem tazminatı tavanı, her yıl asgari ücrete göre belirlenir. 2023 yılı için kıdem tazminatı tavanı 12.775 TL’dir.
Kıdem Tazminatı Vergilendirmesi
Kıdem tazminatı, gelir vergisine tabidir. Ancak, kıdem tazminatının ilk 8.280 TL’si gelir vergisinden istisnadır. Bu nedenle, 2023 yılı için kıdem tazminatının sadece 4.495 TL’si gelir vergisine tabi olacaktır.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Örnekleri
İşte kıdem tazminatı hesaplaması için bazı örnekler:
- İşçi, 10 yıl boyunca bir işyerinde çalışmış ve son ücreti 5.000 TL ise, kıdem tazminatı 150.000 TL olacaktır.
- İşçi, 5 yıl boyunca bir işyerinde çalışmış ve son ücreti 3.000 TL ise, kıdem tazminatı 75.000 TL olacaktır.
- İşçi, 1 yıl boyunca bir işyerinde çalışmış ve son ücreti 2.000 TL ise, kıdem tazminatı 60.000 TL olacaktır.
Kıdem Tazminatı Alınması için Gerekli Belgeler
Kıdem tazminatı almak için işçinin işverene aşağıdaki belgeleri sunması gerekir:
- İş sözleşmesinin sona erdiğini gösteren belge (işten çıkış belgesi, istifa dilekçesi vb.)
- İşçinin son ücretini gösteren belge (maaş bordrosu, ücret bordrosu vb.)
- İşçinin kimlik bilgilerini gösteren belge (nüfus cüzdanı, ehliyet vb.)
Kıdem Tazminatı Alınması için Süre
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde talep edilmelidir. Bu süre hak düşürücü süredir. Bu süre içinde kıdem tazminatı talebinde bulunulmazsa, işçi kıdem tazminatı alamayacaktır.
Kıdem Tazminatı Alınması için Dava Açılması
İşveren kıdem tazminatı ödemezse, işçi kıdem tazminatı alabilmek için iş mahkemesine dava açabilir. İş mahkemesi, işverenin kıdem tazminatı ödemesini emreder. İşveren, mahkeme kararına uymazsa, işçi icra takibine başvurabilir.
Kıdem Tazminatı Alınması ile İlgili Diğer Hususlar
- Kıdem tazminatı, işçinin hak ettiği bir tazminattır