Tazminatımı Nasıl Alabilirim?
İşten ayrılmak, her işçi için zor bir süreçtir. Bu süreçte işçinin en önemli önceliklerinden biri, tazminat hakkının olup olmadığını ve bu hakkını nasıl elde edeceğini bilmektir.
Türkiye’de tazminat hakkı, İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, iş sözleşmesi aşağıdaki hallerde sona ererse işçi kıdem tazminatına hak kazanır:
- İşçinin işyerinde en az bir yıl çalışması,
- İş sözleşmesinin işçi veya işveren tarafından kıdem tazminatına hak kazanılacak şekilde sonlandırılması.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için bir aylık ücreti tutarındadır. Bu ücret, işçinin brüt ücretidir.
İşten kendi isteğiyle ayrılan işçinin kıdem tazminatı alma hakkı yoktur. Ancak, işçinin işten ayrılmasında işverenin haklı bir gerekçesi varsa, işçi kıdem tazminatı alabilir.
İşverenin haklı gerekçeli fesih halleri şunlardır:
- İşçinin işine sadık kalmaması,
- İşçinin işvereni zarara uğratması,
- İşçinin işverenin emirlerine uymamasıdır.
İşverenin haklı gerekçeli fesih hallerinde, işçinin kıdem tazminatının miktarı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki işçinin brüt ücretine göre hesaplanır.
İşten çıkarılan işçi, tazminat talebini öncelikle işverene yazılı olarak bildirir. İşveren, bildirimin tebliğinden itibaren 30 gün içinde işçiye tazminatını ödemesi gerekir. İşverenin bu süre içinde tazminatı ödememesi halinde, işçi arabuluculuk başvurusunda bulunabilir.
Arabuluculuk başvurusu, işçinin işyerinin bulunduğu yerdeki il veya ilçe arabuluculuk bürosuna yapılır. Arabuluculuk görüşmeleri, tarafların karşılıklı anlaşmaları ile sonuçlanır. Taraflar anlaşamazsa, işçi dava açabilir.
İşçi, tazminat talebini İş Mahkemesi’ne açtığı dava dilekçesinde aşağıdaki bilgileri belirtmelidir:
- İşverenin ve işçinin adı ve soyadı,
- İş sözleşmesinin başlangıç ve bitiş tarihleri,
- İşçinin kıdemi,
- İşçinin brüt ücreti,
- İşverenin tazminat ödememesi halinde uğrayacağı zarar.
İş Mahkemesi, tazminat talebini inceleyerek karar verir. Mahkeme, işçinin tazminat talebini haklı bulursa, işvereni tazminatı ödemeye mahkûm eder.
İşçi, tazminat davasını açmadan önce bir avukata danışması faydalı olacaktır. Avukat, işçinin tazminat hakkı olup olmadığını ve bu hakkı nasıl elde edeceğini konusunda işçiye yardımcı olacaktır.
Tazminatımı Nasıl Hesaplayabilirim?
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için bir aylık ücreti tutarındadır. Bu ücret, işçinin brüt ücretidir.
Kıdem tazminatını hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz:
Kıdem tazminatı = İşçinin brüt ücreti * İşçinin kıdemi
Örneğin, işçinin brüt ücreti 5.000 TL ve kıdemi 5 yıl ise, kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 5.000 TL * 5 yıl
= 25.000 TL
Tazminatımı Nasıl Koruyabilirim?
İşten ayrılırken tazminat hakkınızı korumak için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:
- İş sözleşmenizi mutlaka yazılı olarak yapın ve bu sözleşmede kıdem tazminatı hakkınızı açıkça belirtin.
- İşyerinde çalışırken, işvereninizle olan tüm yazışmaları saklayın.
- İşvereninizle olan tüm konuşmalarınızı ses kaydına alın.
- İşyerinde çalışırken, işinizi titizlikle yapın ve işvereninizin emirlerine uyun.
Bu önlemleri alarak, tazminat hakkınızı koruma şansınızı artırabilirsiniz.