Emekli Çalışan Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt ücreti tutarında ödenen bir tazminat türüdür. İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir.
Emekli çalışan kıdem tazminatı, emekli olan işçinin işyerinden ayrılmak istemesi durumunda işveren tarafından ödenmesi gereken bir tazminattır. Emekli olan işçinin, iş sözleşmesini kıdem tazminatı almak için feshetmesi halinde, işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar.
Emekli Çalışanın Kıdem Tazminatı Hakkı
Emekli çalışanın kıdem tazminatı hakkı için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- İşçinin emeklilik için gerekli olan sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlamış olması gerekir.
- İşçinin iş sözleşmesini kendi isteği ile feshetmesi gerekir.
Emeklilik için gerekli olan sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı, işçinin hangi statüde emekli olacağına göre değişmektedir. Örneğin, SSK’lı çalışanlar için emeklilik için gerekli olan sigortalılık süresi 25 yıl, prim ödeme gün sayısı ise 9000 gündür.
İşçinin iş sözleşmesini kendi isteği ile feshetmesi halinde, kıdem tazminatı ödenmesi için iş sözleşmesinin feshedilmesinin geçerli bir sebebe dayanması gerekir. Örneğin, işçinin iş sözleşmesini işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle feshetmesi halinde, kıdem tazminatı ödenmesi için geçerli bir sebep vardır.
Emekli Çalışanın Kıdem Tazminatı Hesaplanması
Emekli çalışanın kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt ücreti tutarında hesaplanır. Brüt ücret, işçinin alacağı ücretin tüm unsurlarını kapsayan ücrettir. Örneğin, işçinin ücretine ek olarak ödenen yemek yardımı, yol yardımı, sosyal yardımlar gibi ödemeler de brüt ücrete dahil edilir.
Emekli çalışanın kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı sürenin tam yıl olarak çarpılması ile hesaplanır. Örneğin, bir işçi 26 yıl 5 ay 10 gün işyerinde çalışmışsa, kıdem tazminatı 26 yıl için ödenen kıdem tazminatı ile 5 ay için ödenen kıdem tazminatının toplamı olarak hesaplanır.
5 ay için ödenen kıdem tazminatı, 26 yıl için ödenen kıdem tazminatının 1/12’si olarak hesaplanır. Örneğin, bir işçinin 26 yıl için ödenecek kıdem tazminatı 100.000 TL ise, 5 ay için ödenecek kıdem tazminatı 25.000 TL olacaktır.
Emekli Çalışanın Kıdem Tazminatı Ödenmemesi
İşverenin, emekli çalışanın kıdem tazminatını ödememesi halinde, işçi işverene karşı yasal yollara başvurabilir. İşçi, kıdem tazminatının ödenmesi için işverene ihtarname gönderebilir. İhtarnamenin gönderilmesinden itibaren 15 gün içinde kıdem tazminatı ödenmezse, işçi iş mahkemesine dava açabilir.
İş mahkemesi, işçinin talebini haklı bulursa, işvereni kıdem tazminatı ödemeye mahkûm eder. İşveren, mahkeme kararına rağmen kıdem tazminatını ödemezse, işçi kararı icra dairesine götürüp icra işlemi başlatabilir.
Emekli Çalışanın Kıdem Tazminatı Aldıktan Sonra Aynı İşyerinde Çalışması
Emekli çalışanın kıdem tazminatı aldıktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam etmesi halinde, iş sözleşmesi yeni bir iş sözleşmesi olarak kabul edilir. Bu durumda, emekli çalışanın kıdemi sıfırlanır ve kıdem tazminatı için yeni bir çalışma süresi hesaplanır.
Örneğin, bir işçi 25 yıl çalışarak kıdem tazminatı aldıktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam ederse, bu işçinin kıdemi 25 yıl olarak kabul edilir. İşçi, bu işyerinden ayrılırken kıdem tazminatı almaya hak kazanırsa, kıdem tazminatı 25 yıl için hesaplanır.
Sonuç
Emekli çalışan kıdem tazminatı, işçinin işyerinden ayrılırken işveren tarafından ödenmesi gereken bir tazminat türüdür. Emekli çalışanın kıdem tazminatı hakkı için gerekli olan şartlar, işçinin hangi statüde emekli olacağına göre değişmektedir.