Tazminat Nedir?
Tazminat, bir zarara karşılık olarak yapılan ödemedir. İş hukukunda, işverenin işçiye, iş sözleşmesinin feshi nedeniyle ödediği paraya tazminat denir. Tazminat, işçinin işverene olan güveninin sarsılması ve işyerinde çalışma arzusunun ortadan kalkması nedeniyle ödenir.
Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, işyerinde en az bir yıl çalışmış olan işçinin, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedilmesi durumunda, çalıştığı her yıl için 30 günlük brüt ücreti tutarında ödenen tazminattır. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde kazandığı kıdemine karşılık olarak ödenir.
Kıdem Tazminatı Hesaplanması
Kıdem tazminatı, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücreti tutarında ödenir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir.
Örneğin; bir işçi, 5 yıl 3 ay çalışmışsa, kıdem tazminatı tutarı şu şekilde hesaplanır:
5 yıl x 30 gün = 150 gün
150 gün + 3 ay x 30 gün = 180 gün
180 gün / 30 gün = 6 tam yıl
Bu durumda işçinin kıdem tazminatı tutarı, son aldığı brüt maaş x 6 = 6 brüt maaş olacaktır.
Kıdem Tazminatı Tavanı
Kıdem tazminatı tavanı, her yılbaşında yeniden belirlenir. 2023 yılı için kıdem tazminatı tavanı, 23.489,83 TL’dir. Bu tutarın üzerinde kıdem tazminatı ödenemez.
Kıdem Tazminatı Kesintileri
Kıdem tazminatı, gelir vergisine tabidir. Gelir vergisi kesintisi, kıdem tazminatının tavan tutarını aşmayan kısmı üzerinden yapılır.
Kıdem Tazminatı Alamayan Durumlar
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin haksız olarak feshedilmesi halinde ödenir. İş sözleşmesinin aşağıdaki nedenlerle feshedilmesi halinde işçi kıdem tazminatı alamaz:
- İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması
- İşçinin iş sözleşmesini ihlal etmesi
- İşçinin işverenin haklı nedenle feshi
Kıdem Tazminatı Talep Süresi
Kıdem tazminatı talebi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde işverene yazılı olarak bildirilmelidir. Bildirim süresi içinde talep yapılmaması halinde, kıdem tazminatı talebi zamanaşımına uğrar.
İhbar Tazminatı
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedilmesi durumunda, işçiye ödenen tazminattır. İhbar tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre hesaplanır.
İhbar Tazminatı Hesaplanması
İhbar tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre şu şekilde hesaplanır:
- 1 yıldan az çalışan işçi için 2 haftalık ücret
- 1 yıldan 3 yıla kadar çalışan işçi için 4 haftalık ücret
- 3 yıldan 5 yıla kadar çalışan işçi için 6 haftalık ücret
- 5 yıldan fazla çalışan işçi için 8 haftalık ücret
İhbar Tazminatı Tavanı
İhbar tazminatı tavanı, her yılbaşında yeniden belirlenir. 2023 yılı için ihbar tazminatı tavanı, 10.035,21 TL’dir. Bu tutarın üzerinde ihbar tazminatı ödenemez.
İhbar Tazminatı Kesintileri
İhbar tazminatı, gelir vergisine tabidir. Gelir vergisi kesintisi, ihbar tazminatının tavan tutarını aşmayan kısmı üzerinden yapılır.
İhbar Tazminatı Talep Süresi
İhbar tazminatı talebi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde işverene yazılı olarak bildirilmelidir. Bildirim süresi içinde talep yapılmaması halinde, ihbar tazminatı talebi zamanaşımına uğrar.
Kıdem ve İhbar Tazminatı Arasındaki Fark
Kıdem