Tazminat Ödeme Süresi
Tazminat, bir sözleşmenin veya hukuki ilişkinin sona ermesi durumunda, taraflardan birinin diğerine ödemekle yükümlü olduğu parasal tutardır. Tazminat, işçi-işveren ilişkisinde de sıklıkla karşımıza çıkan bir kavramdır. İşçi-işveren ilişkisinin sona ermesi durumunda, işçiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kullanılmayan yıllık izin ücreti gibi tazminatlar ödenebilir.
Tazminat ödeme süresi, tazminat türüne göre farklılık gösterebilir.
- Kıdem tazminatı: Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız nedenle feshedilmiş olması durumunda ödenir. Kıdem tazminatının ödeme süresi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 10 gündür. İşveren, bu süre içerisinde ödeme yapmazsa, işçinin talebi halinde kıdem tazminatı tutarının iki katı kadar ceza ödemekle yükümlüdür.
- İhbar tazminatı: İhbar tazminatı, işçinin iş sözleşmesini işverenin haklı nedenle feshetmesi durumunda, işçinin işverene ödemekle yükümlü olduğu tazminattır. İhbar tazminatının ödeme süresi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren en çok 30 gündür. İşveren, bu süre içerisinde ödeme yapmazsa, işçinin talebi halinde ihbar tazminatı tutarının iki katı kadar ceza ödemekle yükümlüdür.
- Kullanılmayan yıllık izin ücreti: İşçiye, iş sözleşmesinin devamı süresince yıllık izin hakkı tanınmaktadır. İşçi, yıllık izinlerini kullanmamışsa, iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda kullanılmayan izinlerine ilişkin ücreti işverenden talep edebilir. Kullanılmayan yıllık izin ücretinin ödeme süresi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren en çok 30 gündür. İşveren, bu süre içerisinde ödeme yapmazsa, işçinin talebi halinde kullanılmayan yıllık izin ücreti tutarının iki katı kadar ceza ödemekle yükümlüdür.
- İş kazasında yaralanma tazminatı: İş kazası sonucu yaralanan işçi, işverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir. İş kazasında yaralanma tazminatının ödeme süresi, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıldır.
- İş kazası sonucu ölüm tazminatı: İş kazası sonucu ölen işçinin yakınları, işverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir. İş kazası sonucu ölüm tazminatının ödeme süresi, işçinin ölüm tarihinden itibaren 10 yıldır.
Tazminat ödeme süresinin başlangıcına ilişkin bazı istisnalar bulunmaktadır.
- İş sözleşmesi, işçinin ölümü nedeniyle sona ermişse, kıdem tazminatı ödeme süresi, işçinin ölümü tarihinden itibaren başlar.
- İş sözleşmesi, işçinin emekli olması nedeniyle sona ermişse, kıdem tazminatı ödeme süresi, emeklilik tarihi ile hizmet akdinin sona erdiği tarihten hangisi daha sonra ise, o tarihten itibaren başlar.
- İş sözleşmesi, işçinin işverenin haklı nedenle feshi nedeniyle sona ermişse, kıdem tazminatı ödeme süresi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren başlar.
Tazminat ödeme süresinin aşılması durumunda, işçinin uğradığı zararlar karşılığında tazminat davası açması mümkündür.
İşveren, tazminat ödeme süresini aşması durumunda, işçinin uğradığı zararları tazmin etmekle yükümlüdür. İşçinin uğradığı zararlar, tazminatın geç ödenmesi nedeniyle işçinin elde edemediği kazançlar, uğradığı manevi zararlar ve faiz gibi unsurları içerebilir.
Tazminat ödeme süresinin aşılması durumunda, işçinin tazminat davası açması için zamanaşımı süresi 5 yıldır.
Tazminat alacaklarında zamanaşımı süresi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 146. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, tüm tazminat alacaklarında zamanaşımı süresi 10 yıldır. Ancak, 4857 sayılı İş Kanunu’nun Ek 3. maddesiyle kıdem tazminatı alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir.
Tazminat ödeme süresi ile ilgili hukuki uyuşmazlıklarda, işçinin hak kaybına uğramaması için bir avukattan hukuki yardım alması önemlidir.