İşe Başlatmama Tazminatı Nedir?
İşe başlatmama tazminatı, İş Kanunu’nun 21. maddesinde düzenlenmiş olan bir tazminat türüdür. Bu tazminat, işçinin işveren tarafından işe iadesine karar verilmesine rağmen, işveren tarafından bir ay içinde işe başlatılmaması halinde işçiye ödenir.
İşe başlatmama tazminatının amacı, işçinin işveren tarafından keyfi bir şekilde işten çıkarılmasının önüne geçmektir. İşçi, işveren tarafından işten çıkarılsa bile, işe iadesine karar verilmesi halinde, işveren tarafından bir ay içinde işe başlatılmazsa, işe başlatmama tazminatı almaya hak kazanır.
İşe Başlatmama Tazminatı Hesaplanması
İşe başlatmama tazminatının hesaplanmasında, işçinin kıdemi ve brüt ücreti esas alınır. İşçinin kıdemi, iş sözleşmesinin sona erdiği tarih itibarıyla hesaplanır.
İşe başlatmama tazminatının tutarı, işçinin kıdemine göre aşağıdaki şekilde belirlenir:
- 6 ay ile 5 yıl arasında kıdemi olan işçi için 4 aylık ücreti tutarında,
- 5 yıl ile 15 yıl arasında kıdemi olan işçi için 5 aylık ücreti tutarında,
- 15 yıldan fazla kıdemi olan işçi için 6 aylık ücreti tutarındadır.
Örneğin, 5 yıllık kıdemi olan bir işçinin brüt ücreti 5.000 TL ise, işe başlatmama tazminatı tutarı 5.000 TL x 5 = 25.000 TL olacaktır.
İşe Başlatmama Tazminatının Ödenmesi
İşe başlatmama tazminatı, işçinin işe iade talebinin reddedildiği tarihten itibaren on beş gün içinde ödenir. İşveren tarafından bu süre içinde tazminat ödenmezse, işçi, tazminatın faiziyle birlikte tahsili için icra takibi başlatabilir.
İşe Başlatmama Tazminatının Yargıtay Kararları
Yargıtay, işe başlatmama tazminatı konusunda vermiş olduğu kararlarda, işçinin kıdemi ve fesih sebebini dikkate almaktadır.
İşçinin kıdemi arttıkça, işe başlatmama tazminatının tutarı da artmaktadır. Yargıtay, işçinin kıdemini dikkate alarak, işe başlatmama tazminatının işçinin brüt ücreti üzerinden hesaplanması gerektiğine karar vermiştir.
İşçinin fesih sebebi de işe başlatmama tazminatının miktarını etkilemektedir. İşverenin işçiyi haksız bir şekilde işten çıkarması halinde, işçiye daha yüksek bir işe başlatmama tazminatı ödenmesi gerektiği kabul edilmektedir.
İşe Başlatmama Tazminatının İstisnaları
İşe başlatmama tazminatına bazı istisnalar bulunmaktadır. Bu istisnalar şu şekilde sıralanabilir:
- İşçinin iş sözleşmesini ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı olarak feshetmesi halinde, işe başlatmama tazminatı ödenmez.
- İşçinin iş sözleşmesini işverenin zorlayıcı nedenlerle feshetmesi halinde, işe başlatmama tazminatı ödenmez.
- İşçinin iş sözleşmesini işverenin ekonomik nedenlerle feshetmesi halinde, işe başlatmama tazminatı, işçinin kıdemine göre 4 aydan az olmamak üzere belirlenir.
İşe Başlatmama Tazminatının Tahsili
İşveren tarafından işe başlatmama tazminatı ödenmemesi halinde, işçi, tazminatın faiziyle birlikte tahsili için icra takibi başlatabilir. İşe başlatmama tazminatının icra takibinde takip talebinde, işçinin kimlik bilgileri, işverenin kimlik bilgileri, işçinin kıdemi ve brüt ücreti gibi bilgilerin bulunması gerekmektedir.
İşe başlatmama tazminatı, işçinin iş güvencesi hakkının önemli bir unsurudur. İşveren tarafından işçinin işe iadesine karar verilmesi halinde, işverenin işçiyi bir ay içinde işe başlatması gerekmektedir. İşveren tarafından işçinin bir ay içinde işe başlatılmaması halinde, işçi işe başlatmama tazminatı almaya hak kazanır.