Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde, işverenin işçiye ödediği bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve brüt ücretine göre hesaplanır.
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, iş sözleşmesinin aşağıdaki hallerde sona ermesi halinde, işveren işçiye kıdem tazminatı ödemek zorundadır:
- İş sözleşmesinin işçinin isteği ile sona ermesi,
- İş sözleşmesinin işverenin haklı nedenle feshi,
- İş sözleşmesinin işçinin ölümü nedeniyle sona ermesi,
- İşyerinin kapanması veya işçinin işinden çıkarılması.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve brüt ücretine göre hesaplanır. Kıdem tazminatı hesaplanırken aşağıdaki formül kullanılır:
Kıdem tazminatı = (İşçinin brüt ücreti * İşçinin işyerinde çalıştığı süre) / 30
Örneğin, bir işçinin brüt ücreti 5.000 TL ve işyerinde çalıştığı süre 10 yıl ise, işçinin kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = (5.000 TL * 10 yıl) / 30
= 166.666,66 TL
Kıdem Tazminatı Alamayanlar
Aşağıdaki durumlarda işçi kıdem tazminatı alamaz:
- İşçinin iş sözleşmesinin kendi isteği ile sona ermesi,
- İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshi,
- İşçinin işyerinde 1 yılını doldurmamış olması,
- İşçinin işyerinde çalıştığı sürenin 1 yıldan az olması,
- İşçinin işyerinde çalıştığı sürenin 5 yıldan fazla olması ve işverenin iş sözleşmesini 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinde belirtilen nedenlerden biriyle feshetmesi.
Kıdem Tazminatının Ödenmesi
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en geç 20 iş günü içinde ödenmelidir. Bu süre içinde kıdem tazminatının ödenmemesi halinde, işçiye yasal faiz uygulanır.
Kıdem Tazminatının Dava Yoluyla Talep Edilmesi
İşverenin kıdem tazminatı ödememesi halinde, işçi kıdem tazminatını dava yoluyla talep edebilir. Kıdem tazminatı davaları, işçinin işyerinin bulunduğu yerdeki iş mahkemesinde açılır.
Kıdem Tazminatı Davalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kıdem tazminatı davalarında işçinin dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. Bunlar şunlardır:
- Kıdem tazminatının ödenmesi için iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en geç 20 iş günü içinde dava açılmalıdır. Bu süre içinde dava açılmaması halinde, işçinin kıdem tazminatı talebi zamanaşımına uğrar.
- Dava dilekçesinde, işçinin iş sözleşmesinin sona erdiği tarih, işçinin çalıştığı süre ve işçinin brüt ücreti açıkça belirtilmelidir.
- Dava dilekçesine, işçinin işyerinde çalıştığı süreyi gösteren SGK kayıtları eklenmelidir.
Kıdem Tazminatı Davalarının Süresi
Kıdem tazminatı davalarının süresi, işçinin iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 1 yıldır. Bu süre içinde dava açılmaması halinde, işçinin kıdem tazminatı talebi reddedilir.
Kıdem Tazminatı Davalarının Yargıtay Kararları
Yargıtay, kıdem tazminatı davalarında işçinin lehine kararlar vermektedir. Örneğin, Yargıtay, işverenin kıdem tazminatı ödemediğini ispatlayan işçiye, kıdem tazminatı ve yasal faizi birlikte ödenmesine karar vermektedir.
Sonuç
Kıdem tazminatı, işçilerin işyerinde çalıştığı sürenin karşılığı olarak ödenen bir tazminat türüdür. İşverenin kıdem tazminatı ödememesi halinde, işçi kıdem tazminatını dava yoluyla talep edebilir.