İş yerinden tazminat alma yolları
İş yerinden tazminat almak, işçinin işveren tarafından haksız yere işten çıkarılması halinde işçinin hak ettiği maddi ve manevi tazminatları almasını sağlayan bir süreçtir. İş Kanunu’nda işverenin işçiyi haksız yere işten çıkarması halinde işçiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve benzeri tazminatların ödenmesi gerektiği düzenlenmiştir.
İş yerinden tazminat almak için öncelikle işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedilmiş olması gerekir. İş sözleşmesi, işveren veya işçi tarafından tek taraflı olarak feshedilebilen bir sözleşmedir. Ancak iş sözleşmesinin feshedilmesi için geçerli bir sebep olması gerekir. İş Kanunu’nda iş sözleşmesinin feshedilebileceği geçerli sebepler düzenlenmiştir. Bu sebepler dışındaki sebeplerle iş sözleşmesinin feshedilmesi haksız fesih olarak kabul edilir.
İş sözleşmesinin haksız feshedildiğinin tespiti için işçinin, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurması gerekir. Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflar anlaşırlarsa, anlaşmanın içeriği bir tutanakla tespit edilir. Taraflar anlaşamazsa, arabuluculuk tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde işçi, iş mahkemesinde dava açabilir.
İş mahkemesinde açılacak davada işçi, iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini ve bu nedenle tazminat talep ettiğini iddia etmelidir. İş mahkemesi, işçinin iddialarını değerlendirerek iş sözleşmesinin haksız feshedilmiş olup olmadığını karara verecektir. İş sözleşmesinin haksız feshedilmiş olduğuna karar verilmesi halinde, işçiye aşağıdaki tazminatlar ödenir:
-
Kıdem tazminatı: İşçi, işyerinde çalıştığı her tam yıl için işverence bir aylık ücreti tutarında kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre hesaplanır.
-
İhbar tazminatı: İşveren, işçiyi işten çıkaracağı takdirde, işçiye en az 30 gün önceden ihbar vermelidir. İşveren ihbar süresine uymazsa, işçiye ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. İhbar tazminatı, işçinin brüt ücreti üzerinden hesaplanır.
-
Kötü niyet tazminatı: İşveren, işçiyi haksız yere işten çıkararak işçinin iş araması ve yeni bir iş bulması için onu mağdur ederse, işçiye kötü niyet tazminatı ödemekle yükümlüdür. Kötü niyet tazminatı, işçinin kıdem tazminatının 4 aydan az olmamak üzere, 8 aya kadar olan kısmıdır.
-
İşten ayrılış tazminatı: İş sözleşmesi, işçinin isteği ile feshedilmişse, işçiye işveren tarafından işten ayrılış tazminatı ödenebilir. İşten ayrılış tazminatı, işçinin brüt ücreti üzerinden hesaplanır.
İş yerinden tazminat almak için işçinin öncelikle yukarıda belirtilen şartları yerine getirmesi gerekir. Bu şartları yerine getiren işçi, iş mahkemesinde açacağı davada başarılı olarak tazminat alabilir.
İş yerinden tazminat almak için yapılması gerekenler
İş yerinden tazminat almak için işçinin yapması gerekenler şu şekilde sıralanabilir:
-
İş sözleşmesinin haksız feshedildiğinin tespiti için arabulucuya başvurmak: İş sözleşmesinin haksız feshedildiğinin tespiti için işçinin, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurması gerekir. Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflar anlaşırlarsa, anlaşmanın içeriği bir tutanakla tespit edilir. Taraflar anlaşamazsa, arabuluculuk tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde işçi, iş mahkemesinde dava açabilir.
-
Arabuluculuk sürecinin sonunda anlaşma sağlanamaması halinde, iş mahkemesinde dava açmak: Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflar anlaşamazsa, işçi, iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini ve bu nedenle tazminat talep ettiğini iddia ederek iş mahkemesinde dava açabilir.
-
İş mahkemesinde açılacak davada işçinin iddialarını kanıtlamak: İş mahkemesinde açılacak davada işçi, iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini kanıtlamak zorundadır. İşçinin iddialarını kanıtlamak için aşağıdaki belgeleri sunması gerekir:
- İş sözleşmesi: İş sözleşmesinin aslı veya onaylı bir sureti
- Fesih bildirimi: İşveren tarafından işçiye tebliğ edilen fesih bildiri