SGK Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işçinin ölümü, işverenin fesihi veya işçinin haklı nedenle fesih yapması halinde, işçiye işveren tarafından ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatının amacı, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçinin almış olduğu ücrete bağlı olarak, bir süre geçimini güvence altına almaktır.
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir:
- İş sözleşmesinin sona ermiş olması
- İşçinin 15 yıl sigortalılık süresini ve 3600 prim ödeme gününü tamamlamış olması
- İşçinin iş sözleşmesinin feshi tarihinde 50 yaşını doldurmuş olması
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatının hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır:
Kıdem tazminatı = (Son 3 ay ücreti x Kıdem yılı x Aylık katsayısı) / 30
Bu formülde;
- Son 3 ay ücreti: İşçinin son 3 aydaki ortalama brüt ücretidir.
- Kıdem yılı: İşçinin kıdem tazminatı almaya hak kazandığı süredir.
- Aylık katsayısı: İş Kanunu’nda her yıl için belirlenen katsayıdır.
Kıdem Tazminatı Tavanı
Kıdem tazminatının yıllık miktarı en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçememektedir. Bu tutar, her yıl için Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir. 2023 yılı için kıdem tazminatı tavanı 17.225,00 TL’dir.
Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?
Kıdem tazminatı almak isteyen işçi, iş sözleşmesinin sona ermesinin ardından 10 iş günü içinde SGK’ya başvurmalıdır. SGK, işçinin başvurusu üzerine, işverene kıdem tazminatının ödenmesi için bir yazı gönderir. İşveren, bu yazıyı aldıktan sonra 10 iş günü içinde işçiye kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür.
İşveren, kıdem tazminatının tamamını veya bir kısmını ödemezse, işçi icra yoluyla tazminatın tahsili için dava açabilir.
Kıdem Tazminatı Alamayan İşçiler Ne Yapabilir?
Kıdem tazminatı alamayan işçiler, aşağıdaki yollardan birini izleyerek tazminatına kavuşabilirler:
-
SGK’ya başvurmak: İşçi, kıdem tazminatının ödenmesi için SGK’ya başvurabilir. SGK, işçinin başvurusu üzerine, işverene kıdem tazminatının ödenmesi için bir yazı gönderir. İşveren, bu yazıyı aldıktan sonra 10 iş günü içinde işçiye kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür.
-
İş mahkemesine dava açmak: İşçi, kıdem tazminatının ödenmemesi halinde, iş mahkemesine dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin haklı olduğuna kanaat getirirse, işvereni kıdem tazminatının ödenmesi için hüküm altına alır.
-
İşverenin mallarına haciz koydurmak: İşveren, kıdem tazminatı ödemesi için mahkeme tarafından hüküm altına alınmışsa, işçi, işverenin mallarına haciz koydurabilir. Bu sayede, işçinin tazminatı tahsil edilebilir.
Kıdem Tazminatı ile İlgili Diğer Hususlar
-
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmişse, kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak, işçinin fesih sebebinin haklı olup olmadığı, iş mahkemesince değerlendirilir.
-
İşveren, işçinin kıdem tazminatına hak kazandığını bilerek işçiyi işten çıkarırsa, işçiye iki katı kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür.
-
İşverenin iflası halinde, kıdem tazminatı işçiye, iflas masasından ödenir.
**Sonuç olarak, kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin belirli şartları taşıması gerekmektedir. Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin sona ermesi halinde geçimini güvence altına almak amacıyla ödenmektedir.