Tazminat Hakları 2024-2025 Güncel

Tazminat Hakları

Tazminat, bir zararın karşılığı olarak ödenen paradır. İş hukukunda tazminat, işçinin işverene karşı sahip olduğu bir haktır. Bu hak, işçinin iş sözleşmesinin feshi, iş kazası veya meslek hastalığı gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.

İş hukukunda tazminat hakları, İş Kanunu ve toplu iş sözleşmeleri ile düzenlenmiştir. İş Kanunu’nda yer alan tazminat hakları, işçinin asgari haklardır. Toplu iş sözleşmeleri ile bu haklar genişletilebilir veya daraltılabilir.

İş Kanunu’nda Yer Alan Tazminat Hakları

İş Kanunu’nda yer alan tazminat hakları şu şekildedir:

• Kıdem tazminatı: İşçinin işverene karşı sahip olduğu en önemli tazminat hakkıdır. İşçinin aynı işverenin işyerinde en az bir yıl çalışması halinde, işverenin iş sözleşmesini feshetmesi durumunda işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatı, çalışılan her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarındadır.
• İhbar tazminatı: İşçinin işverene karşı sahip olduğu bir diğer önemli tazminat hakkıdır. İşçinin iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işçinin işverene karşı ihbar süresi vardır. Bu süre, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre değişir. İşçi, ihbar süresine uymazsa, işverene ihbar tazminatı ödemek zorundadır. İhbar tazminatı, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarındadır.
• Fazla mesai ücreti: İşçinin iş sözleşmesine veya toplu iş sözleşmesine göre, normal çalışma süresinin dışında yaptığı iş için ödenmesi gereken ücrettir. Fazla mesai ücreti, normal çalışma ücretinin en az yüzde 100 zamlı olarak ödenir.
• Hafta tatili ücreti: İşçinin haftalık çalışma süresi 45 saati aştığı takdirde, her hafta bir gün hafta tatili verilir. Hafta tatili ücreti, normal çalışma ücretinin tamamıdır.
• Kötü niyet tazminatı: İşverenin işçiyi haksız bir şekilde işten çıkarması durumunda, işçi kötü niyet tazminatına hak kazanır. Kötü niyet tazminatı, kıdem tazminatına ek olarak ödenir. Kötü niyet tazminatının miktarı, işçinin kıdem süresine ve işverenin fesihteki kusur oranına göre belirlenir.
• Ulusal bayram ve genel tatil ücreti: İşçilere, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılması halinde, bir günlük ücreti tutarında fazla mesai ücreti ödenir.
• Yıllık izin ücreti: İşçilere, her yıl en az 20 gün yıllık izin verilir. Yıllık izin ücreti, işçinin yıllık izinde alacağı ücretin tamamıdır.
• İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle tazminat: İşçinin iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda sakatlanması veya ölümü halinde, işçi veya mirasçıları işverenden tazminat talep edebilir. İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle ödenecek tazminat, işçinin uğradığı maddi ve manevi zararı karşılamalıdır.

Toplu İş Sözleşmeleri ile Düzenlenen Tazminat Hakları

Toplu iş sözleşmeleri ile işçilerin tazminat hakları genişletilebilir veya daraltılabilir. Toplu iş sözleşmeleri ile işçilere, kıdem tazminatına ek olarak, işe iade tazminatı, mobbing tazminatı, özel sağlık sigortası, ikramiye gibi tazminat hakları da tanınabilir.

Tazminat Taleplerinin İş Mahkemesinde Açılması

İşçinin tazminat talebiyle iş mahkemesine başvurması gerekir. Tazminat talebinin, iş sözleşmesinin feshinden itibaren bir yıl içinde yapılması gerekir. Bu süre, işçinin iş sözleşmesinin feshine neden olan eylemi öğrendiği tarihten itibaren başlar.

İş mahkemesi, işçinin tazminat talebini kabul ederse, işverene tazminat ödemesi için karar verir. İşveren, bu kararı temyiz edebilir. Temyiz Mahkemesi, iş mahkemesinin kararını onarsa veya bozarsa, karar kesinleşir.

Tazminat Hakları ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

• Kıdem tazminatı alabilmenin şartları nelerdir?

Kıdem tazminatı alabilmenin şartları şu şekildedir:

* İşçinin işverene karşı işçilik alacağı olması gerekir.
* İşçin