Tazminat Nedir?
Tazminat, bir zararın karşılanması veya bir hakkın elde edilmesi amacıyla ödenen veya verilmesi gereken bir miktar paradır. İş hukukunda tazminat, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye veya mirasçılarına ödenen bir miktar paradır.
Tazminat Türleri
İş hukukunda tazminat türleri, işçinin fesih nedenine göre farklılık gösterir. İşçi, işveren tarafından haksız bir şekilde işten çıkarıldığında, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, işe iade tazminatı gibi tazminatlara hak kazanabilir.
Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, işçinin işverenin yanında en az bir yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi halinde işçiye ödenen bir tazminattır. Kıdem tazminatının miktarı, işçinin çalıştığı her yıl için brüt ücretinin 30 günlük tutarı kadardır.
İhbar Tazminatı
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi halinde, işçinin iş sözleşmesinin sona ereceği tarihte işverene yazılı olarak bildirimde bulunması gerekir. İşçi bu bildirimi yapmazsa, işverene ihbar tazminatı ödemek zorundadır. İhbar tazminatının miktarı, işçinin çalıştığı her yıl için brüt ücretinin yarısı kadardır.
Kötü Niyet Tazminatı
Kötü niyet tazminatı, işverenin işçiyi haksız bir şekilde işten çıkarması halinde, işçiye ödenen bir tazminattır. Kötü niyet tazminatının miktarı, işçinin kıdem tazminatının dörtte biri kadardır.
İşe İade Tazminatı
İşe iade tazminatı, işçinin işveren tarafından haksız bir şekilde işten çıkarılması halinde, işçinin işe iadesine karar verilmesi durumunda, işçiye ödenen bir tazminattır. İşe iade tazminatının miktarı, işçinin 4 aylık ücreti kadardır.
Tazminat Nasıl Hesaplanır?
Tazminat, işçinin çalıştığı süre ve brüt ücreti dikkate alınarak hesaplanır.
Kıdem tazminatı:
Kıdem tazminatı = İşçinin çalıştığı her yıl için brüt ücretinin 30 günlük tutarı
İhbar tazminatı:
İhbar tazminatı = İşçinin çalıştığı her yıl için brüt ücretinin yarısı
Kötü niyet tazminatı:
Kötü niyet tazminatı = Kıdem tazminatının dörtte biri
İşe iade tazminatı:
İşe iade tazminatı = İşçinin 4 aylık ücreti
Tazminat Nasıl Alınır?
İşçi, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 1 yıl içinde işverene yazılı olarak başvurarak tazminatını talep edebilir. İşveren, işçinin talebini 30 gün içinde yerine getirmezse, işçi tazminat davası açabilir.
Tazminat Davaları
Tazminat davaları, iş mahkemelerinde görülür. Davacı işçi, iş sözleşmesinin sona ermesine ilişkin belgeleri, çalıştığı süreyi ve brüt ücretini kanıtlamak zorundadır.
Tazminat Davalarında Süreler
Tazminat davalarında, dava açma süresi 1 yıldır. Bu süre, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.
Tazminat Davalarında Yargılama Süreci
Tazminat davaları, iş mahkemelerinde görülür. Dava, işçinin talebiyle açılır. Dava dilekçesinde, işçinin talep ettiği tazminat miktarı ve gerekçesi belirtilir.
İşveren, dava dilekçesine cevap verir. Cevap dilekçesinde, işverenin davaya itirazı varsa bu itirazlar belirtilir.
Dava, ilk duruşmada ön inceleme yapılır. Ön incelemede, tarafların iddia ve savunmaları dinlenir. Tarafların iddia ve savunmaları doğrultusunda, dava dosyasında bulunan belgeler incelenir.
Dava dosyasının eksik olması durumunda, mahkeme eksikliklerin giderilmesi için taraflara süre verir. Eksiklikler giderildikten sonra, dava esastan görüşülür.
Esas duruşmada, taraflar iddia ve savunmalarını tekrar ederler. Mahkeme, tarafların iddia ve savunmalarını dinledikten sonra, bir karar verir.
İş mahkemesi kararlarına karşı, istinaf ve temyiz yolu açıktır.