Elatmanın Önlenmesi ve Tazminat ve Ecrimisil
Elatmanın Tanımı
Elatmanın tanımı, Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 983. maddesinde şu şekilde yapılmıştır:
“Elatmanın önlenmesi, bir kimsenin hakkının, başka bir kimse tarafından haksız bir şekilde engellenmesi veya değiştirilmesi halidir.”
Bu tanıma göre, elatma, bir kişinin mülkiyet, kullanma, yararlanma ve tasarruf haklarının, başka bir kişi tarafından haksız bir şekilde engellenmesi veya değiştirilmesidir.
Elatmanın, mülkiyet hakkına yönelik elatma ve diğer haklara yönelik elatma olmak üzere iki türü vardır.
Mülkiyet Hakkına Yönelik Elatmanın Unsurları
Mülkiyet hakkına yönelik elatmanın unsurları şunlardır:
- Bir mülkiyet hakkının varlığı: Elatmanın konusu, bir mülkiyet hakkı olmalıdır. Bu hak, taşınır veya taşınmaz mal üzerindeki mülkiyet hakkı olabileceği gibi, ayni bir hak da olabilir.
- Bir başka kişinin müdahalesi: Elatmayı gerçekleştiren kişi, hak sahibinin dışında bir başka kişi olmalıdır. Bu kişi, hak sahibinin rızası olmadan, hak sahibinin mülkiyet hakkına müdahalede bulunmalıdır.
- Haksız bir müdahale: Elatmayı gerçekleştiren kişinin müdahalesi, haksız olmalıdır. Bu haksızlık, hukuka aykırılık veya iyiniyet eksikliği şeklinde gerçekleşebilir.
Diğer Haklar Üzerine Elatmanın Unsurları
Diğer haklara yönelik elatmanın unsurları, mülkiyet hakkına yönelik elatmanın unsurları ile aynıdır. Ancak, diğer haklara yönelik elatmada, elatmanın konusu, bir mülkiyet hakkı değil, bir diğer ayni veya kişisel hak olmalıdır.
Elatmanın Önlenmesi
Elatmanın önlenmesi için, elatmaya maruz kalan kişi, elatmayı gerçekleştiren kişiden, elatmanın durdurulmasını ve haklarının eski haline getirilmesini isteyebilir.
Elatmanın önlenmesi için, elatmaya maruz kalan kişi, aşağıdaki hukuki yollardan birini kullanabilir:
- Tazminat Davası: Elatmaya maruz kalan kişi, elatmayı gerçekleştiren kişiden, elatmadan dolayı uğradığı zararın tazmin edilmesini isteyebilir.
- Elatmanın Önlenmesi Talebi: Elatmaya maruz kalan kişi, elatmayı gerçekleştiren kişiden, elatmanın durdurulmasını ve haklarının eski haline getirilmesini isteyebilir.
- Elatmanın Önlenmesi Davası: Elatmaya maruz kalan kişi, elatmayı gerçekleştiren kişiden, elatmanın durdurulmasını ve haklarının eski haline getirilmesini talep ederek, dava açabilir.
Tazminat
Tazminat, bir kişinin, başka bir kişi tarafından haksız bir şekilde zarara uğratılması durumunda, uğradığı zararın karşılığı olarak, diğer kişiden talep edebileceği bir ödemedir.
Elatmaya maruz kalan kişi, elatmadan dolayı uğradığı zararın tazmin edilmesini isteyebilir. Elatmadan kaynaklanan zarar, maddi ve manevi zarar şeklinde olabilir.
Maddi Zarar
Maddi zarar, elatmadan dolayı uğranılan malvarlığı kaybıdır. Maddi zararın tazmini, elatmanın önlenmesine ilişkin hukuki yolların kullanılması ile birlikte talep edilebilir.
Manevi Zarar
Manevi zarar, elatmadan dolayı uğranılan ahlaki ve duygusal acı ve elemdir. Manevi zararın tazmini, elatmanın önlenmesine ilişkin hukuki yolların kullanılmasından ayrı olarak, maddi tazminat davası açılarak talep edilebilir.
Ecrimisil
Ecrimisil, bir kişinin, başka bir kişinin mülkiyetini veya diğer haklarını haksız bir şekilde işgal etmesi nedeniyle, bu kişiye, işgal ettiği süre için ödemesi gereken bir tazminattır.
Ecrimisil, taşınır veya taşınmaz mallar için talep edilebilir.
Ecrimisil Talebi
Ecrimisil talebi, elatmaya maruz kalan kişi tarafından, elatmayı gerçekleştiren kişiden, işgal edilen süre için, işgal edilen malın rayiç kira bedeli kadar bir tazminat ödenmesi şeklinde yapılabilir.
Ecrimisil talebi, elatmanın önlenmesine ilişkin hukuki yolların kullanılmasından ayrı olarak, ecrimisil davası açılarak talep edilebilir.
Ecrimisil Davası
Ecrimisil davası, elatmaya maruz kalan kişi tarafından, elatmayı gerçekleştiren kişi aleyhine,