Kıdem tazminatı nedir?
Kıdem tazminatı, bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatının amacı, işsiz kalan işçinin geçimini bir süreliğine sağlamak ve yeni bir iş bulma sürecindeki maddi zorluklarını hafifletmektir.
Kıdem tazminatının kapsamı
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin aşağıdaki hallerde feshedilmesi durumunda işçiye ödenir:
- İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshi
- İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle feshi
- İş sözleşmesinin sona ermesi
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarındadır. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir.
Kıdem tazminatının tavan tutarı
Kıdem tazminatının tavan tutarı, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez. Bu tutar, her yıl başında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.
2023 yılı kıdem tazminatı tavan tutarı
2023 yılı için kıdem tazminatı tavan tutarı, 1 Temmuz-31 Aralık 2023 tarihleri arasında 23.489,83 TL’dir. 1 Ocak-30 Haziran 2023 tarihleri arasında ise 19.982,83 TL’dir.
Kıdem tazminatı hesaplama
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarındadır. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir.
Kıdem tazminatı hesaplama formülü şu şekildedir:
Kıdem tazminatı = (İşçinin brüt ücreti x İşçinin çalıştığı tam yıl sayısı x 30)
Örneğin; bir işçinin brüt ücreti 10.000 TL ise ve işyerinde 5 yıl çalışmışsa, kıdem tazminatı tutarı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = (10.000 TL x 5 yıl x 30) = 1.500.000 TL
Kıdem tazminatı vergilendirmesi
Kıdem tazminatı, gelir vergisinden istisnadır. Ancak, kıdem tazminatının tavan tutarını aşan kısmı vergiye tabidir.
Kıdem tazminatı ödeme süresi
İşveren, işçinin kıdem tazminatını, iş sözleşmesinin feshinden itibaren en geç 20 iş günü içinde ödemekle yükümlüdür.
Kıdem tazminatı alamayan işçinin hakları
Kıdem tazminatını alamayan işçi, 10 günlük süre içinde işverene ihtar çekerek kıdem tazminatının ödenmesini talep edebilir. İşverenin ihtara rağmen kıdem tazminatını ödememesi durumunda, işçi, icra takibi başlatabilir veya iş mahkemesinde dava açabilir.
Kıdem tazminatı ile ilgili diğer hususlar
- Kıdem tazminatı, işçinin vefat etmesi durumunda, işçinin hak sahiplerine ödenir.
- Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre hesaplanır. Bu süreye, işçinin işyerinde geçirdiği fiili hizmet süresi dahil edilir.
- Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre hesaplanır. Bu süreye, işçinin işyerinde geçirdiği fiili hizmet süresi dahil edilir.
Kıdem tazminatının önemi
Kıdem tazminatı, işçinin işsiz kaldığı veya yeni bir iş bulamadığı durumlarda geçimini sağlamaya yardımcı olan önemli bir sosyal güvenlik hakkıdır. Kıdem tazminatı, işçinin işverene olan güvenini ve bağlılığını da artırmaktadır.