Manevi Tazminat Davasında Para Ödenir Mi?
Manevi tazminat, hukuka aykırı bir fiil veya eylem nedeniyle kişinin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi, kişilik haklarının ihlal edilmesi veya manevi acı, elem ve üzüntü duyması gibi durumlarda, zarar gören kişiye maddi bir karşılık verilmeksizin ödenmesi gereken tazminat türüdür.
Manevi tazminat, Türk Borçlar Kanunu’nun 56. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, “Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir.”
Manevi tazminat, maddi tazminata göre daha karmaşık bir kavramdır. Maddi tazminat, zarar görenin malvarlığında meydana gelen eksilmenin giderilmesini amaçlarken, manevi tazminat, zarar görenin manevi acılarının giderilmesini amaçlar.
Manevi tazminat davasında para ödenip ödenmeyeceği, davanın koşullarına göre değişkenlik gösterebilir. Manevi tazminat davasında para ödenmesi için öncelikle aşağıdaki koşulların gerçekleşmiş olması gerekir:
- Hukuka aykırı bir fiil veya eylemin varlığı: Manevi tazminat davasının açılabilmesi için öncelikle, zarar görenin zarara uğramasına neden olan hukuka aykırı bir fiil veya eylemin varlığı gerekir. Bu fiil veya eylem, bir kişinin başka bir kişinin hakkını ihlal etmesi veya hukuka aykırı bir davranışta bulunması şeklinde olabilir.
- Zarar görenin zarara uğramış olması: Manevi tazminat davasında, zarar görenin zarara uğramış olması gerekir. Zarar, bedensel bütünlüğün zedelenmesi, kişilik haklarının ihlal edilmesi veya manevi acı, elem ve üzüntü duyulması gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
- Hukuka aykırı fiil veya eylem ile zararın arasında illiyet bağı bulunması: Manevi tazminat davasında, hukuka aykırı fiil veya eylem ile zarar arasında illiyet bağı bulunması gerekir. Bu, hukuka aykırı fiil veya eylemin zarara yol açması anlamına gelir.
- Kusur: Manevi tazminat davasında, hukuka aykırı fiil veya eylemin failinin kusurlu olması gerekir. Kusur, hukuka aykırı fiil veya eylemi gerçekleştiren kişinin bu fiil veya eylemi gerçekleştirirken dikkat ve özen yükümlülüğünü yerine getirmemesidir.
Bu koşulların gerçekleşmesi halinde, mahkeme, zarar görenin manevi acılarının giderilmesi için uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir.
Manevi tazminat davasında ödenen paranın miktarı, davanın koşullarına göre değişkenlik gösterebilir. Mahkeme, manevi tazminat miktarını belirlerken, aşağıdaki hususları göz önünde bulundurur:
- Hukuka aykırı fiil veya eylemin niteliği ve ağırlığı: Hukuka aykırı fiil veya eylemin niteliği ve ağırlığı, manevi tazminat miktarını etkileyen en önemli faktörlerden biridir.
- Zarar görenin kişilik haklarına verilen zararın niteliği ve ağırlığı: Hukuka aykırı fiil veya eylem nedeniyle zarar görenin kişilik haklarına verilen zararın niteliği ve ağırlığı da manevi tazminat miktarını etkileyen bir faktördür.
- Zarar görenin yaşadığı manevi acı, elem ve üzüntünün ağırlığı: Hukuka aykırı fiil veya eylem nedeniyle zarar görenin yaşadığı manevi acı, elem ve üzüntünün ağırlığı da manevi tazminat miktarını etkileyen bir faktördür.
- Zarar görenin ekonomik durumu: Zarar görenin ekonomik durumu, manevi tazminat miktarını etkileyebilir.
Manevi tazminat davasında ödenen para, zarar görenin malvarlığına dahil değildir. Bu nedenle, manevi tazminat davasında ödenen para, mirasçılara intikal etmez.
Manevi tazminat davasında ödenen para, dava sonunda kesinleşmiş bir kararla hükmedilen paradır. Bu nedenle, dava sonunda karar kesinleşirse, davalı, manevi tazminat miktarını ödemek zorundadır.
Manevi Tazminat Davasının Açılması
Manevi tazminat davası, hukuka aykırı fiil veya eylem nedeniyle zarara uğrayan kişi tarafından, hukuka aykırı fiil veya eylemi gerçekleştiren kişi veya kuruma karşı açılabilir.
Manevi tazminat davası, Asliye Hukuk Mahkemeleri tarafından görülür. Ancak, hukuka aykırı fiil veya eylem nedeniyle zarara uğrayan kişi, davanın Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmesini istemezse, davanın Sulh Huku