Tazminat alarak işten ayrılma, iş sözleşmesinin taraflardan birinin haklı veya geçerli bir nedene dayanmadan tek taraflı olarak feshi sonucunda işçiye ödenen toplu bir ödemedir. Kıdem tazminatı olarak da bilinen bu ödeme, işçinin işyerinde çalıştığı süreye ve aldığı ücrete göre hesaplanır.
Kıdem tazminatı alma şartları
Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin iş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermesi gerekmektedir. Bu nedenler, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenmiştir. Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin iş sözleşmesinin aşağıdaki nedenlerle sona ermesi gerekmektedir:
- İşverenin fesih hakkı: İşveren, işçinin yetersizliği, ahlaki açıdan yetersizliği, işyerine veya işyerinin işleyişine zarar vermesi gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
- İşçinin fesih hakkı: İşçi, iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshedebilir. Ancak, işçinin iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmesi durumunda kıdem tazminatı almaya hakkı bulunmamaktadır. Ancak, işçinin haklı bir nedene dayanarak iş sözleşmesini feshetmesi durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
- İş sözleşmesinin sona ermesi: İş sözleşmesi, tarafların anlaşması veya işverenin işçiyi emekliye sevk etmesi gibi nedenlerle sona erebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi
İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanır. İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesi için aşağıdaki koşulların sağlanması gerekmektedir:
- İşverenin işçiye karşı ağır ve haksız fiil işlemesi
- İşverenin işçiye karşı eşit davranma yükümlülüğünü yerine getirmemesi
- İşverenin işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi
- İşverenin işçiyi mobbinge maruz bırakması
- İşverenin işçiyi işten sebepsiz olarak çıkarması
İşçinin iş sözleşmesini feshederken dikkat etmesi gereken hususlar
İşçi, iş sözleşmesini feshederken aşağıdaki hususlara dikkat etmesi gerekmektedir:
- İş sözleşmesini feshederken yazılı bir dilekçe ile işverene bildirimde bulunması gerekmektedir. Bildirim süresi, işçinin hizmet süresine göre değişmektedir.
- İşçi, bildirim süresi içinde işyerinde çalışmaya devam etmek zorundadır.
- İşçi, iş sözleşmesini feshettiği tarihten itibaren 14 gün içinde SGK’ya işsizlik sigortası başvurusunda bulunmalıdır.
Kıdem tazminatı hesaplaması
Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı süreye ve aldığı ücrete göre hesaplanır. Kıdem tazminatı, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında ödenir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir.
Kıdem tazminatı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
- İşçinin aldığı ücret, brüt ücrettir.
- İşçinin çalıştığı süre, kesintisiz süredir.
- İşçinin çalıştığı süre, hizmet akitleri birleştirilerek hesaplanır.
Örnek kıdem tazminatı hesaplaması
Bir işçi, 1 Ocak 2023 tarihinde işe başlamış ve 31 Aralık 2025 tarihinde işten ayrılmıştır. İşçinin son aldığı ücret ise 5.000 TL brüttür. Bu durumda işçinin kıdem tazminatı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Çalışılan süre: 31 Aralık 2025 – 1 Ocak 2023 = 36 ay
Bir tam yıl için ödenecek kıdem tazminatı: 5.000 TL x 30 = 150.000 TL
İşçinin alacağı kıdem tazminatı: 150.000 TL x 36/12 = 450.000 TL
Tazminat alarak işten ayrılmanın avantajları
Tazminat alarak işten ayrılmanın bazı avantajları bulunmaktadır. Bu avantajlar şunlardır:
- İşçi, işten ayrılırken elinde bir miktar paraya sahip olur. Bu para, işçinin yeni bir iş bulma sürecinde veya emeklilik döneminde kendisine yardımcı olabilir.
- İşçi, işten ayrılırken işverene