Tazminat ve İhbar Tazminatı Nedir?
İş sözleşmesi, işçi ile işveren arasında kurulan ve işçinin işverene hizmet vermeyi, işverenin de işçiye ücret ödemeyi taahhüt ettiği bir sözleşmedir. İş sözleşmesi, tarafların karşılıklı rızasıyla sona erebilir. İş sözleşmesinin sona ermesi durumunda, işçi ve işverene bazı haklar tanınmaktadır. Bu haklar arasında kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı bulunmaktadır.
Kıdem tazminatı, işçinin işverene hizmet verdiği süre boyunca işverenin kazançlarından elde ettiği haklarının bir kısmını geri alma hakkıdır. Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin işçinin ölümü, işverenin iflası, işverenin kusuru nedeniyle işçinin iş akdinin feshi gibi nedenlerle sona ermesi durumunda ödenir.
İhbar tazminatı, işçi veya işverenin iş sözleşmesini bildirim sürelerine uymadan feshetmesi durumunda ödenen bir tazminattır. Bildirim süresi, iş sözleşmesinin feshi öncesinde tarafların karşı tarafa bildirmesi gereken süredir. İş Kanunu’nda belirlenen bildirim süreleri şu şekildedir:
- İşçi için:
- 1 yıllık kıdem için 2 hafta
- 2-5 yıllık kıdem için 4 hafta
- 5-15 yıllık kıdem için 6 hafta
- 15-25 yıllık kıdem için 8 hafta
- 25 ve üzeri yıllık kıdem için 10 hafta
- İşveren için:
- 1 yıllık kıdem için 4 hafta
- 2-5 yıllık kıdem için 6 hafta
- 5-15 yıllık kıdem için 8 hafta
- 15-25 yıllık kıdem için 10 hafta
- 25 ve üzeri yıllık kıdem için 12 hafta
Kıdem ve ihbar tazminatı hesaplamaları, işçinin son brüt ücreti ve çalışma süresi dikkate alınarak yapılır.
Kıdem Tazminatı Hesaplaması
Kıdem tazminatı hesaplaması şu şekilde yapılır:
Kıdem tazminatı = Son brüt ücret * Çalışma süresi * 30
Örneğin, bir işçinin son brüt ücreti 10.000 TL ve çalışma süresi 10 yıl ise, kıdem tazminatı tutarı şu şekilde hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 10.000 TL * 10 yıl * 30
= 3.000.000 TL
İhbar Tazminatı Hesaplaması
İhbar tazminatı hesaplaması şu şekilde yapılır:
İhbar tazminatı = Bildirim süresi * Son brüt ücret
Örneğin, bir işçinin bildirim süresi 4 hafta ve son brüt ücreti 10.000 TL ise, ihbar tazminatı tutarı şu şekilde hesaplanır:
İhbar tazminatı = 4 hafta * 10.000 TL
= 20.000 TL
Kıdem ve İhbar Tazminatında Damga Vergisi
Kıdem ve ihbar tazminatları, damga vergisine tabidir. Damga vergisi, brüt tazminat tutarının %0,759’una tekabül etmektedir.
Kıdem ve İhbar Tazminatı Hesaplamalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kıdem ve ihbar tazminatı hesaplamalarında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar şunlardır:
- İşçinin brüt ücreti, iş sözleşmesinde veya bordrosunda yer alan ücrettir.
- Çalışma süresi, iş sözleşmesinin başlangıç ve bitiş tarihleri dikkate alınarak hesaplanır.
- Bildirim süresi, iş sözleşmesinin feshi tarihinden itibaren hesaplanır.
- Kıdem ve ihbar tazminatlarından damga vergisi kesilmektedir.
Kıdem ve İhbar Tazminatı İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
- Kıdem tazminatı hesaplamasında, işçinin aldığı ek ödemeler de dikkate alınır mı?
Evet, kıdem tazminatı hesaplamasında, işçinin aldığı ek ödemeler de dikkate alınır. Ek ödemeler, işçinin iş sözleşmesinde veya bordrosunda