Tazminat Türleri
Tazminat, hukukta, bir zararın karşılığı olarak ödenen para veya maldır. Tazminat, zarar gören kişinin zararını gidermeyi veya zararı azaltmayı amaçlar.
Tazminat türleri, tazminatın ödenme amacına göre sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmaya göre tazminat türleri şunlardır:
-
Maddi tazminat: Maddi tazminat, zarar gören kişinin maddi zararını gidermeyi amaçlayan tazminat türüdür. Maddi zarar, bir kişinin malvarlığındaki eksilmeyi ifade eder. Maddi tazminat, zarar gören kişinin uğradığı zararın miktarına göre belirlenir.
-
Manevi tazminat: Manevi tazminat, zarar gören kişinin uğradığı manevi zararı gidermeyi amaçlayan tazminat türüdür. Manevi zarar, bir kişinin ruhsal veya bedensel acılarını ifade eder. Manevi tazminat, zarar gören kişinin uğradığı zararın niteliğine ve derecesine göre belirlenir.
-
Cezai tazminat: Cezai tazminat, bir suçun sonucunda zarar gören kişiye ödenen tazminat türüdür. Cezai tazminat, suçlunun işlediği suçtan dolayı karşılaştığı cezanın bir parçasıdır.
-
Haksız fiil tazminatı: Haksız fiil tazminatı, bir haksız fiilin sonucunda zarar gören kişiye ödenen tazminat türüdür. Haksız fiil, bir kişinin başka bir kişinin hukuka aykırı davranışı nedeniyle zarar görmesini ifade eder.
-
Sözleşme tazminatı: Sözleşme tazminatı, bir sözleşmenin ihlali sonucunda zarar gören kişiye ödenen tazminat türüdür. Sözleşme tazminatı, sözleşmenin taraflarından birinin sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle karşı tarafın zarar görmesini ifade eder.
İş Hukukunda Tazminat Türleri
İş hukukunda, işçilerin işverene karşı talep edebileceği tazminat türleri şunlardır:
-
Kıdem tazminatı: Kıdem tazminatı, işçinin işverene hizmet ettiği her yıl için bir aylık ücreti tutarında ödenen tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız yere feshedilmesi durumunda işçiye ödenir.
-
İhbar tazminatı: İhbar tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin işveren veya işçi tarafından feshedilmesi durumunda ödenen tazminat türüdür. İhbar tazminatının miktarı, işçinin kıdem süresine ve ücretine göre belirlenir.
-
Kötü niyet tazminatı: Kötü niyet tazminatı, işçinin işveren tarafından haksız yere feshedilmesi durumunda işçiye ödenen tazminat türüdür. Kötü niyet tazminatının miktarı, ihbar tazminatının üç katına kadar çıkabilir.
-
Sendikal tazminatı: Sendikal tazminatı, işçinin sendika üyeliği nedeniyle işveren tarafından haksız yere feshedilmesi durumunda işçiye ödenen tazminat türüdür. Sendikal tazminatın miktarı, ihbar tazminatının üç katına kadar çıkabilir.
-
Eşit davranma tazminatı: Eşit davranma tazminatı, işçinin cinsiyet, aile durumu, ırk, din, dil, siyasi düşünce, felsefi inanç, sendika üyeliği veya benzeri bir nedenle işveren tarafından haksız yere feshedilmesi durumunda işçiye ödenen tazminat türüdür. Eşit davranma tazminatının miktarı, ihbar tazminatının üç katına kadar çıkabilir.
-
İşe iade kaynaklı işe başlatmama tazminatı: İşe iade kararının işveren tarafından yerine getirilmemesi durumunda işçiye ödenen tazminat türüdür. İşe iade kaynaklı işe başlatmama tazminatının miktarı, işçinin işe iade edilene kadar işsiz kaldığı sürenin ücretine göre belirlenir.
-
İş kazası ve meslek hastalığı tazminatı: İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işçinin zarar görmesi durumunda işverene karşı talep edebileceği tazminat türüdür. İş kazası veya meslek hastalığı tazminatı, işçinin uğradığı maddi ve manevi zararı gidermeyi amaçlar.
Tazminat Talepleri
Tazminat talepleri, tazminat türlerine göre farklı şekillerde yapılır. Örneğin, kıdem tazminatı talepleri, iş sözleşmesinin feshinden itibaren 2 yıl içinde, ihbar tazminatı talepleri ise iş sözleşmesinin feshinden itibaren 1 yıl içinde yapılır.
Tazminat talepleri, işçi veya işçinin vekili tarafından iş mahkemesinde dava açılarak yapılır. Dava dilekçesinde