Kıdem tazminatı, iş akdinin işveren tarafından haksız şekilde feshedilmesi veya işçinin belirli hallerde iş akdini feshetmesi durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde geçirdiği süreye ve aldığı ücrete göre hesaplanır.
Kıdem tazminatı alma şartları şu şekildedir:
- İşçinin iş Kanunu kapsamında işçi olarak kabul edilmesi gerekir.
- İşçinin aynı işverenin işyerinde en az bir yıl çalışması gerekir.
- İş akdinin işveren tarafından haksız şekilde feshedilmesi veya işçinin belirli hallerde iş akdini feshetmesi gerekir.
İş akdinin işveren tarafından haksız şekilde feshedilmesi, İş Kanunu’nun 25. maddesinde sayılan hallerdir. Bu hallerden bazıları şunlardır:
- İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı
- İşçinin işverene veya işyerine zarar vermesi
- İşçinin işveren tarafından verilen talimatlara uymaması
- İşçinin işveren tarafından belirlenen süre içinde işe başlamaması
İşçinin belirli hallerde iş akdini feshetmesi halinde de kıdem tazminatı alma hakkı vardır. Bu hallerden bazıları şunlardır:
- İşverenin iş akdinin feshi için geçerli bir neden olmaksızın işçiyi işten çıkarması
- İşverenin işçiye ücretini veya diğer haklarını ödememesi
- İşverenin işçiye kötü muamele yapması
Kıdem tazminatı, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında ödenir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir. Örneğin, bir işçi 5 yıl 3 ay çalışmışsa, kıdem tazminatı tutarı 5 tam yıl için 30 günlük brüt ücret + 3 ay için 30 günlük brüt ücretin 1/12’si olarak hesaplanır.
Kıdem tazminatı, işveren tarafından işçiye ödenir. İşveren, kıdem tazminatını işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren en geç 20 iş günü içinde ödemek zorundadır. Aksi takdirde, işçi işverene karşı icra takibi başlatabilir.
Kıdem tazminatı almak için işçinin yapması gerekenler şunlardır:
- İş akdinin feshedildiğini gösteren bir belge almak. Bu belge, işveren tarafından işçiye verilen işten çıkış belgesi olabileceği gibi, işçinin kendisi tarafından tutulan bir tutanak da olabilir.
- Kıdem tazminatı alacağının hesaplanması için gerekli olan bilgileri toplamak. Bu bilgiler, işçinin ücretini, brüt ücretini, çalıştığı süreyi ve işverenin adını ve adresini içerir.
- Kıdem tazminatı talebini işverene yazılı olarak bildirmek. Bu bildirimde, işçinin iş akdinin feshedildiği tarih, kıdem tazminatı alacağının tutarı ve ödemenin yapılması talep edilir.
İşveren, işçinin kıdem tazminatı talebini reddederse, işçi iş mahkemesine dava açabilir. İş mahkemesi, işçinin kıdem tazminatı alacağını hüküm altına alır ve işverene tazminatın işçiye ödenmesi için bir süre verir. İşveren, bu süre içinde tazminatı ödemezse, işçi icra takibi başlatabilir.
Kıdem tazminatı ile ilgili bazı önemli noktalar şunlardır:
- Kıdem tazminatı, işçinin birikmiş haklarından biridir. Bu nedenle, işçinin iş akdinin feshedilmesinden sonra kıdem tazminatını talep etme hakkı vardır.
- Kıdem tazminatı, işçinin yeni bir iş bulması için gerekli olan bir maddi destektir. Bu nedenle, işçinin kıdem tazminatını zamanında ve tam olarak alabilmesi önemlidir.
- Kıdem tazminatı ile ilgili uyuşmazlıklarda, iş mahkemesi işçi lehine karar vermektedir. Bu nedenle, işçinin kıdem tazminatı talebini reddeden işverene karşı dava açmaktan çekinmemesi gerekir.
Kıdem tazminatı ile ilgili hukuki danışmanlık almak isteyen işçiler, bir avukata başvurabilirler. Avukat, işçinin kıdem tazminatı alacağının hesaplanmasına yardımcı olabilir ve işçinin iş mahkemesine dava açması gerektiğinde gerekli hukuki desteği sağlayabilir.
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde geçirdiği sürenin ve aldığı ücretin karşılığı olarak ödenen bir tazminat türüdür. Bu nedenle, işçinin kıdem tazminatını zamanında ve tam olarak alması önemlidir.